Als je klein bent, zeg je het met geuren. Voor het eerst blijken heel verschillende levensvormen als bacteriën en schimmels een echt gesprek te voeren via terpenen: een soort geurstoffen. Dat bewees een onderzoeksteam geleid door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Maar het gaat waarschijnlijk veel verder: “We denken dat het leven op onze planeet het vaakst communiceert via terpenen.”

Exotische waterplanten blijken gemiddeld niet te verschillen van inheemse soorten als je naar hun functie in de natuur kijkt. Ze bieden geregeld zelfs meerwaarde. Dit betekent geen vrijbrief voor alle exoten. Wel maakt het effectiever beheer mogelijk gebaseerd op eigenschappen van een plant in plaats van herkomst. Op dit onderzoek promoveerde Bart Grutters van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) op woensdag 5 april.

Sorghum staat wereldwijd op nummer 5 van de belangrijkste graangewassen, en met name dankzij Afrika. Helaas is de sorghum-oogst van veel boeren daar erg onzeker door het schadelijke onkruid Striga. Met 8 miljoen dollar subsidie van de Bill & Melinda Gates Foundation gaat een internationaal team nu onderzoeken hoe microscopisch klein bodemleven bescherming kan bieden. Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) coördineert dit vijfjarige project.

De relaties in de bodem worden steeds sterker tijdens natuurherstel. Ook al zijn er op uit productie genomen landbouwgronden in het begin wel de grotere overkoepelende groepen bodemleven aanwezig, ze hebben dan nog maar weinig met elkaar. De relaties hebben ook letterlijk tijd nodig om te groeien, met een verbindende glansrol voor de schimmels. Een internationaal team onder leiding van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) toont voor het eerst het complete netwerk in de bodem. Deze woensdag staan de resultaten in Nature Communications.

Mini-roofdieren onder de grond ruiken waar hun prooi zit, ontdekte een team van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Die prooi bestaat uit bodembacteriën, die met elkaar communiceren via geuren. En die communicatie luisteren de ‘roofdieren’ (de eencellige protisten) af! De resultaten bieden aanknopingspunten voor toepassing in de landbouw, en staan deze maand online bij het ISME Journal van de uitgever van Nature.

Vijfenvijftig biljoen (12 nullen!) kilo koolstof. Zoveel zal er in 2050 vanuit de bodem extra de lucht in zijn gegaan bij aanhoudende klimaatverandering. En wel in de vorm van broeikasgassen zoals CO2 en methaan. Dit toont onderzoeker Tom Crowther van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) met zijn team aan in een wereldwijd onderzoek naar het effect van klimaatverandering op de bodem. Donderdag 1 december publiceerde het tijdschrift Nature de resultaten.

Een crisis willen we graag kunnen voorspellen. De theorie van ‘kantelpunten’ biedt daarvoor goede aanknopingspunten. Voor het eerst testte een internationaal team van NIOO-onderzoeker Alena Gsell de alarmsignalen uit in de praktijk, met meren. Het bekende wetenschappelijk tijdschrift PNAS publiceert deze week de resultaten alvast online: “Voorspellen lukt, maar nog niet overal.”

De mier rukt op naar de vierde plaats, 1 op de 3 tuinen heeft vrijwel alle groepen bodemdieren ‘in huis’ en die dieren waren minder makkelijk te vinden dan in 2015. Dat zijn in het kort de uitkomsten van de Bodemdierendagen 2016 – en het gevolg van de zeer droge en warme nazomer waarschijnlijk. Met in totaal zo’n 4.000 waargenomen bodemdieren en honderden deelnemers was de tweede editie weer geslaagd. De grote lijn dat tuinen waardevol kunnen zijn voor het algemene bodemleven in dorp en stad blijft overeind.

Van 1 tot en met 10 oktober is het tijd voor de Bodemdierendagen! Bodemdieren zijn erg belangrijk voor een gezonde bodem en dus voor ons, maar een steeds groter deel van Nederland is dorp of stad. Hoe gaat het daar met dat onmisbare bodemleven? Op 1 oktober is de aftrap tijdens de open dag van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Zoek vanaf die dag ook mee en ontdek dat je voor een safari vol wilde beesten niet naar Afrika hoeft...

Sluipwespen als superheld, poep die goud waard is en antibiotica gemaakt door bodemschimmels. De natuur zit vol uitvindingen! En daar kun je een hoop van leren, op de open dag van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW). Pak op zaterdag 1 oktober je kans: dat kan namelijk maar eens in de drie jaar...

Leren over de exoten in de Nederlandse natuur, terwijl je een coole game speelt. Dat is vanaf nu mogelijk met de Exoten Game, die vandaag werd gepresenteerd in het Bezoekerscentrum De Kennemerduinen in Overveen. De game is een gezamenlijk project van drinkwaterbedrijf PWN, het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en visueel communicatiebureau iTZiT.

Het Usutuvirus is voor het eerst vastgesteld in Nederland. Het virus is zowel bij gehouden laplanduilen (Strix nebulosa) als bij wilde, dode en levende, merels (Turdus merula) gevonden. Dit melden verschillende onderzoeksorganisaties - waaronder het DWHC, Erasmus MC en het Vogeltrekstation van het NIOO. Het Usutuvirus is een vogelvirus dat al geruime tijd elders in Europa voorkomt.