Het blijft je telkens weer verbazen hoe ongelooflijk snel jonge koolmezen opgroeien. In slechts zo’n 19 dagen zijn ze klaar om uit te vliegen. Vergelijk dat eens met bijvoorbeeld de jongen van de zeearend – die hebben maar liefst 70 tot 90 dagen nodig voordat ze vliegvlug zijn.

Voor het 70e seizoen onderzoekt het NIOO koolmezen, steeds op exact dezelfde manier. De nestkast speelt daarin natuurlijk een sleutelrol. Hoe ziet die eruit, en waarom blijven we trouw aan dit model?

Een dag eerder dan verwacht zijn de eitjes uitgekomen. Het aantal jongen is lastig te zien, maar ik hou het op zeven, maar het kunnen het er ook acht zijn. Om dit helemaal zeker te weten moeten we nog even wachten totdat de jongen iets groter zijn.

Mijn collega’s struinen alweer door het bos voor het koolmezenonderzoek. Het broedseizoen komt op gang, de eerste jongen zijn er. Hopelijk ook genoeg rupsen, want die hebben de jongen hard nodig om te groeien. Maar zijn die rupsen er al? En hoeveel dan eigenlijk?

Twee jaar na onze eerste wetenschappelijke expeditie keerden we terug naar de Galápagoseilanden, dit keer met scherpere instrumenten, nieuwe doelen en nog meer enthousiasme. Onze missie? Om dieper te duiken in de verborgen microbiële wereld van Scalesia, de iconische reuzenmadeliefjes van de eilandengroep, en geheimen bloot te leggen waar zelfs ons eerdere werk slechts een tipje van de sluier van oplichtte.

Ik schrijf vaak dat de lente niet maakbaar is. De natuur gaat haar eigen gang en (gelukkig!) hebben wij daar weinig invloed op. Maar soms kunnen wij wel een beetje bijsturen. En zo kan het zijn dat we ineens een volle kast hebben, met in de komende weken heel veel actie!

Als 'Fries om utens' heb ik goeie herinneringen aan het eerste Kievitsei. Dit was elk jaar groot nieuws in de Leeuwarder Courant en op Radio Fryslân. Mijn ouders werden er onrustig van – het eerste ei was gevonden! Kort daarna vond mijn moeder meestal dat het tijd was voor de Grote Schoonmaak.

Onze eigen Beleef de Lente-mees doet het voorlopig kalm aan. Elke nacht slaapt het mannetje in de kast, maar verder gebeurt er weinig. Komt daar snel verandering in? En hoe is de stand van zaken in de andere nestkasten van het NIOO? Tijd voor een rondje langs de velden!

Hoe werkt de natuur? Hoe functioneren ecosystemen en hoe reageren ecosystemen op veranderingen in het klimaat, in landgebruik, in stikstofneerslag? Er wordt heel veel data verzameld over de natuur. Niet alleen door professionele organisaties maar vooral ook door burgers met verstand van zaken, de citizen scientists. Wat voor rol is er voor AI weggelegd in de manier waarop we die data kunnen gebruiken om ecosystemen te begrijpen; wat is de rol van AI in de wilde wereld van de natuur?

Wij bij het NIOO doen onderzoek aan koolmezen en gebruiken daarvoor nestkasten. Dat laatste, het gebruiken van die nestkasten, lijkt simpel maar is het niet. Er kan heel veel mis gaat met die kasten...

Jonge Koolmezen hebben rupsen van de Wintervlinder nodig om te kunnen groeien. Maar hoe weten we dat eigenlijk, dat die rupsen er zijn? Klimmen de onderzoekers elke keer hoog de eik in om rupsjes te zoeken en dan te tellen? Nou, ik zal een tipje van de 'rupsensluier' oplichten!

Je hebt misschien het idee dat er in koolmezenland niet veel aan de hand is. Onze eigen mees komt elke nacht in de kast slapen, en dat is het dan. Maar vergis je niet, niets is minder waar! Zonder dat wij het doorhebben is er veel gaande. Bijvoorbeeld buiten de nestkast, in de kruinen van eiken...