Op 5 december is het óók Wereldbodemdag. Ter ere daarvan maakt de organisatie van de Bodemdierendagen de scores van de Nederlandse bodemdieren in 2023 bekend. De regenwormen houden wel van nat weer en weten hun toppositie in de Bodemdieren Top 3 vast te houden: ze zijn in 87% van de tuinen gespot. En in Leeuwarden is met zoveel enthousiasme en aandacht voor hun belang naar bodemdieren gezocht, dat de Friese hoofdstad ditmaal de eretitel Bodemdierenstad van het Jaar mag voeren.

Clarivate Analytics heeft de nieuwe lijst bekend gemaakt van de meest geciteerde wetenschappers. Twee NIOO-onderzoekers staan nu al zes jaar achter elkaar in de lijst: Jos Raaijmakers en Wim van der Putten.

Maar zo’n 20% van de kleine wateren in Nederland heeft een goede waterkwaliteit. Dat blijkt uit de nieuwste resultaten van het burgeronderzoek ‘Vang de watermonsters’ van 2023. Tachtig procent van de gemeten wateren scoort matig of slecht. Deze wateren bevatten bijvoorbeeld weinig planten of waterdiertjes, te veel meststoffen of zijn troebel. Deze nieuwe metingen bevestigen de trend: al voor het vijfde jaar op rij zijn de resultaten uit dit onderzoek vrijwel onveranderd slecht.

Hoe uniek en divers is het onzichtbare leven op Galapagos? Dat is de centrale vraag waarop een team internationale onderzoekers, geleid door het NIOO, antwoord probeert te vinden. Dit jaar gingen zij op expeditie naar de iconische eilanden om het microbiële leven daar te bestuderen. De inzichten uit hun onderzoek kunnen bijdragen aan het behoud van inheemse plantensoorten, en dan in het bijzonder Scalesia: het reuzenmadeliefje.

Kleine zwanen vliegen bij warm weer minder ver tijdens hun herfsttrek. Klimaatverandering heeft dan ook geleid tot een verschuiving van het wintergebied. Voor het eerst konden Nederlandse vogelonderzoekers de specifieke keuzes aanwijzen die individuele zwanen maken.

Van DNA-workshop tot Vette ganzenspel, en van waterdieren kijken tot een heuse bodemdierenopera. Zo’n 1400 mensen ontdekten zo ‘hoe de natuur werkt’ op de grote open dag van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) afgelopen zaterdag.

Uit 24 inzendingen zijn zes wetenschappelijke onderzoeksprojecten genomineerd voor de Huibregtsenprijs 2023. NIOO-onderzoeker Wim van der Putten leidt één van de genomineerde onderzoeksprojecten. Samen met voormalig NIOO-onderzoeker en -gastmedewerker Martijn Bezemer speelt hij een belangrijke rol in het onderzoek naar de invloed van bodemtransplantaties op natuurherstel. Op de Avond van Wetenschap & Maatschappij, vandaag op 9 oktober, maakt de jury de winnaar bekend.

Hoe werkt de natuur? Dat is een korte maar ook een grote vraag. En hoe onderzoek je dat? Dat kan iedereen deze zaterdag 7 oktober zelf komen ontdekken… Bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) - een kans die zich maar eens in de paar jaar voordoet. Van een DNA-workshop tot ‘rupshappen’ en de Gelderse première van de bodemdierenopera: ook het programma is heel biodivers.

Herfst! Dus is het weer tijd voor een bodemdierensafari, op zoek naar dat onmisbare leven onder onze voeten. Ook tijdens de 9e editie van de Bodemdierendagen zullen weer vele honderden mensen in het hele land als citizen scientist meezoeken: van vrijdag 22 september tot en met zondag 8 oktober.

Welke rol speelt cognitieve flexibiliteit bij het vermogen van koolmezen om zich aan te passen aan klimaatverandering? Krista van den Heuvel deed er onderzoek naar bij het NIOO.

Tot 17 september wordt de IJsselbiënnale gehouden. Dit jaar staat de bodem centraal.

Bij koolmezen blijkt er duidelijk een grens te zitten aan hun vermogen om zich aan klimaatverandering aan te passen. Op korte termijn nóg vroeger eieren leggen: dat gaat niet lukken. Zulke informatie over voorbeeldsoorten is noodzakelijk om de klimaatgevolgen voor de natuur goed te kunnen voorspellen.