Aandacht voor levende bodem op VN Biodiversiteitstop Montreal

In Montreal vindt nog tot 19 december COP15 plaats, de 15e biodiversiteitstop van de Verenigde Naties. VN-lidstaten praten in de Canadese stad over een wereldwijde aanpak van biodiversiteitsverlies, en het beschermen van de natuur. Ook het belang van een gezonde, levende bodem komt aan bod. Bodembiodiversiteit is een belangrijk onderwerp voor NIOO-onderzoekers.

Een van de drie onderzoeksthema's van het NIOO is Biodiversiteit. Van grote tot kleine organismen, van DNA tot landschap en zowel op het land als in het water. Wat gebeurt er als een soort uitsterft of zonder natuurlijke vijand in Nederland aankomt? Wat is de impact van microplastics, lichtvervuiling of medicijnresten? Wij kijken naar de ecologische gevolgen. En hoe herstel je biodiversiteit? Dat is ook een vraag die we met ons onderzoek willen beantwoorden.

Bodemleven delft onderspit

In Nederland is onder andere het verlies van biodiversiteit in landbouwgrond een probleem: de productie wordt steeds verder opgeschroefd, maar de variatie aan bodemdieren en de bodemschimmels delven daarbij het onderspit. "Dat komt door hoe we ons voedsel produceren", vertelt NIOO-onderzoeker en hoofd Terrestrische Ecologie Wim van der Putten deze week in het NOS Journaal.

"We stoppen er veel meststoffen in, en we bewerken de grond heel intensief. Dat gaat ten koste van de verbindende schimmeldraden en de grotere beesten in de bodem." Het zijn juist de bodemdieren die aan de bodem de broodnodige structuur geven, zegt Van der Putten. Het gaat er dus om niet alleen op productie te letten maar ook op de andere functies die de bodem heeft.

Onder Het Maaiveld

Onderzoek naar de bodem, en naar de mogelijkheid van bodemherstel, vindt volop plaats bij de afdeling Terrestrische Ecologie van het NIOO. En in het Onder Het Maaiveld-project werkt het NIOO als één van de kernpartners samen met IUCN NL, WUR en de Vlinderstichting aan dit belangrijke maatschappelijke onderwerp. Doel: het stimuleren van een levende bodem.

"Samen met andere organisaties werken wij aan een structurele verandering in de omgang met onze waardevolle bodem." Met herstel van het bodemleven in Nederland leg je de basis voor een gezonde natuur en een gezonde maatschappij.

IJkcentrum voor de Bodem

Wie zelf wil weten hoe goed of slecht de bodem eraan toe is, kan ook terecht bij het nieuwe IJkcentrum voor de Bodem. Daar wordt inzicht gegeven in wat een bodem tot een goede bodem maakt. Het IJkcentrum ontwikkelt standaarden, waarmee willekeurige bodemmonsters vergeleken  - 'geijkt' - kunnen worden, en geeft advies op basis daarvan.

Hoe dat in zijn werk gaat, en  wat nou eigenlijk het effect is van bodembiodiversiteit, laat het filmpje hierboven zien. 

Bodemdierendagen

Ook de jaarlijkse Bodemdierendagen maken deel uit van Onder Het Maaiveld. De Bodemdierendagen brengen in totaal 10 ambassadeurs voor de biodiversiteit onder onze voeten in beeld, met de hulp van ruim 2000 citizen scientists verspreid over Nederland. Denk aan regenwormen, duizendpoten, kevers enzovoorts.

Dit jaar ging bijzondere aandacht uit naar bodemdieren in de stad. Want in de stad gebeurt veel dat een negatieve invloed heeft, zoals graven en bouwen. Uit de gegevens van acht jaar Bodemdierendagen blijkt het belang van het bodemleven ook - of juist - in de stad.

In 2022 bleken de regenwormen de vaakst ontmoete 'onderburen' te zijn. De naaktslakken kwamen juist veel minder voor. Zij hebben wellicht het meest te lijden gehad van de lange, droge, hete zomer.

Voedingsbodem voor boven de grond

In Montreal staat het behoud en het herstel van de biodiversiteit wereldwijd centraal. Ook voor de biologische rijkdom boven de grond is een biodiverse bodem onontbeerlijk. Als het in de bodem (weer) klopt, kunnen natuur en mens daarop voortbouwen.