Liesbeth Bakker benoemd tot eerste rewilding-professor van Europa

NIOO-onderzoeker Liesbeth Bakker is benoemd tot buitengewoon hoogleraar Rewilding Ecology bij Wageningen UR. Dat is pionierswerk, als eerste hoogleraar van Europa en waarschijnlijk zelfs wereldwijd.

Rewilding is een vernieuwende vorm van natuurbeheer waarbij gebieden in een wilde staat worden teruggebracht, inclusief cruciale maar verdwenen soorten. Niet de mens vormt het landschap maar natuurlijke processen, en daardoor kunnen beschadigde ecosystemen herstellen.

Liesbeth Bakker heeft veel ervaring als wetlandecoloog en bioloog. Als buitengewoon hoogleraar gaat ze nu aan de slag om de wetenschappelijke kant van rewilding te versterken. "Je kunt goed zien hoeveel impact rewilding in de praktijk al heeft in Europa, en het wordt steeds populairder", legt ze uit. "Maar de wetenschappelijke kant blijft achter."

Daar wil Bakker verandering in brengen. Onderzoek en praktijk kunnen elkaar juist versterken, benadrukt ze. "Dus uiteindelijk gaat het om het verbeteren van de uitkomsten van rewilding-projecten." Rewilding ecologie kijkt naar de ecologische mechanismen waar die uitkomsten van afhangen. Het is een belangrijk onderzoeksveld omdat de aantallen wilde dieren en de biodiversiteit wereldwijd teruglopen, wat herstelmaatregelen urgent maakt.

(Tekst loopt door onder de foto's)

Pionierswerk

De buitengewone leerstoel in Wageningen maakt deel uit van de leerstoelgroep Wildlife Ecology and Conservation, en is mede mogelijk gemaakt door het NIOO-KNAW en Rewilding Europe. Naast haar nieuwe positie blijft Liesbeth Bakker werkzaam als Senior Wetenschapper bij de afdeling Aquatische Ecologie van het NIOO.

Bij het NIOO heeft Bakker onder andere gepubliceerd en onderzoek gedaan over het belang van 'megafauna' - grote vlees- en planteneters - voor ecosystemen. Het verdwijnen van veel van deze soorten heeft direct te maken met de mens. Bij rewilding wordt de rol van de mens bewust teruggebracht, bijv. door het weghalen van dammen en dijken en door minder actief wildbeheer.

Bakker is ook nauw betrokken bij de Marker Wadden, het unieke project om in het Markermeer een aantal nieuwe eilanden aan te leggen waar de natuur vrij spel heeft. Ze leidt een team wetenschappers van het NIOO, de Universiteit Groningen en de Radboud Universiteit die samen met Natuurmonumenten de ontwikkeling van voedselbronnen op en rond de eilanden onderzoeken.

Solide wetenschap

Haar enthousiasme voor rewilding staat dus buiten kijf, en haar hoogleraarschap ziet ze meer als een roeping dan als een baan. "Rewilding heeft al zo veel bereikt in zo weinig tijd, dankzij de brede aanpak en nadruk op natuurgerichte oplossingen."

Het kan bijdragen aan het herstel van biodiversiteit en beschermen tegen de gevolgen van klimaatverandering, door het risico op overstromingen en bosbranden te verkleinen. Maar mensen hebben niet altijd een goed beeld van wat rewilding is, zegt Bakker, of ze zijn er sceptisch over of weten niet goed wat ze kunnen verwachten als ze er iets mee gaan doen.

"Mijn taak is om ze tegemoet te treden met antwoorden die wetenschappelijk solide zijn en gebaseerd op toegepast onderzoek. Het is belangrijk dat we de praktische inspanningen en resultaten van rewilding goed kunnen onderbouwen met feiten en cijfers."

Kruisbestuiving

In haar onderzoek zal Bakker zich onder andere richten op land-water verbindingen en de impact van wilde dieren op ecosystemen. Verwachte werkzaamheden omvatten studies naar het effect van het verbinden van land en water middels moerasgebieden op de habitat van vissen en vogels, en hoe grote grazers bijdragen aan biodiversiteit.

In haar rol van coördinator zal ze leden van de wetenschappelijke gemeenschap binnen Europa die zich bezig houden met rewilding ecologie met elkaar verbinden. De academische kruisbestuiving die daarmee gepaard gaat is een interessant vooruitzicht, zegt de directeur van het NIOO, Geert de Snoo.

"Natuurherstel is één van de strategische thema's van ons instituut. Rewilding ecologie is voor ons dus een zeer belangrijk onderwerp. De nieuwe leerstoel zal onderzoek en onderwijs in dit opkomende veld een impuls geven, en inzichten opleveren in de interacties tussen soorten en hun veranderende omgeving die van kritiek belang zijn voor de toekomst van natuurbehoud en het beschermen van biodiversiteit."

Aantrekkelijke boodschap

Als docent zal Bakker zich vooral bezighouden met het begeleiden van masterstudenten die stage lopen op het gebied van rewilding. Iets waaraan ze weinig tijd zal hoeven te besteden is het motiveren van haar studenten, lacht ze.  "De jongere generatie loopt snel warm voor rewilding."

"Steeds meer mensen willen hun handen uit de mouwen steken en ervoor helpen zorgen dat onze wereld een betere plek wordt. De boodschap van rewilding is er één van hoop, en van niet stilzitten maar zelf dingen doen. Geen wonder dus dat mensen zich ertoe aangetrokken voelen!"