Trekkende dieren zorgen voor wereldwijd ecosysteem

'MIGRATORY ANIMALS COUPLE BIODIVERSITY AND ECOSYSTEM FUNCTIONING', SCIENCE 4 APRIL 2014

We geven vaak hoog op over de mens die tegenwoordig van hot naar her vliegt. Maar als je het vergelijkt met het dierenrijk is het reisgedrag van mensen een lachertje. Silke Bauer, ecologe bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en Bethany Hoye van de Deakin University in Australië, maken in het tijdschrift Science de balans op van het onderzoek naar migrerende dieren.

De motieven om te trekken verschillen vaak per soort. Sommige zijn op zoek naar voedsel. Andere zoeken meer veiligheid of een plek om zich voor te planten. Wat de migranten bindt, is dat ze tijdens hun zwerftocht zaden, ziekten, voedsel en energie transporteren van de ene plek naar de andere. Met elkaar hebben migrerende dieren een grote invloed op de natuur wereldwijd.

Levend voedseltransport
Als voorbeeld noemen de onderzoekers haring. Na hun trektocht deponeren alle Atlantische haringen samen een gewicht van 1,3 miljoen ton aan eitjes op de plaats van bestemming. Dat is te vergelijken met 50.000 vrachtwagens! Of neem woestijnsprinkhanen. Die eten hun eigen gewicht per dag. Een grote zwerm sprinkhanen verwoestte ooit in één dag een hoeveelheid voedsel waar 400.000 mensen een jaar van kunnen eten.

En dan zijn er de kuddes gnoes die met een miljoen over de Serengeti trekken naar rijkere gronden. Leeuwen stemmen hun voortplanting af op de gnoes zodat leeuwenwelpen eten in overvloed hebben. Als er wat mis gaat met de gnoes, krijgen ook de leeuwen het moeilijk.

Vogelvrij
Tot nu toe verloopt het onderzoek naar de miljarden dieren die over onze aarde zwerven vrij langzaam. Aan de ene kant zijn er de migratiespecialisten die inzoomen op een bepaalde trekkende diersoort. Aan de andere kant zijn er ecologen die zich storten op een gemeenschap in een bepaald gebied.

Volgens de onderzoekers Bauer en Hoye wordt het tijd om de blik te verruimen. Trekkende dieren blijken namelijk vaak de verbindende schakel tussen op het oog losstaande gebieden. De onderzoekers pleiten er dan ook voor om wereldwijd de handen ineen te slaan. Ze stellen voor dat wetenschappers over de hele wereld vaker met elkaar gaan samenwerken.

Bescherm trekkende dieren
De onderzoekers waarschuwen ook de natuurbeheerders. Veel landen hebben gebieden ingericht voor honkvaste dieren. Trekkende dieren daarentegen zijn vaak vogelvrij. En dat, zo stellen de onderzoekers, zou moeten veranderen. Trekkende dieren moeten juist beter beschermd worden omdat ze zo'n cruciale rol spelen in het wereldwijde ecosysteem.

Article: Animals Couple Biodiversity and Ecosystem Functioning Worldwide
S. Bauer & B.J. Hoye, Science 344, 1242552 (2014). DOI 10.1126/science.1242552, www.sciencemag.org

Het onderzoek is medegefinancierd uit een Rubicon-beurs van NWO die Bethany Hoye kreeg om een periode onderzoek te doen in het buitenland.

__________________________________________________________________________
Het NIOO is met ruim 220 medewerkers en studenten een van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Het is gespecialiseerd in de ecologie van het zoete water en het land..

Meer informatie:

• Carel Jansen, Hoofd PR & wetenschapscommunicatie a.i. NIOO-KNAW, tel. 06 12 44 58 43 / 0317 47 35 90, c.jansen@nioo.knaw.nl.