Consortium onderzoekt natuurinclusief gebruik van drijvende zonnepanelen

NWO heeft ruim 2,8 miljoen euro toegewezen aan een consortium met als hoofdaanvrager Sven Teurlincx (NIOO-KNAW), dat onderzoek gaat doen naar het gebruik van drijvende zonnepanelen. Het consortium van wetenschappers en publieke en private partners wil de technologische, ecologische en maatschappelijke voorwaarden vastleggen waaronder drijvende zonne-energie voor mens en natuur – in verschillende landschappen – een duurzame toekomst heeft.

"De transitie van fossiele naar groene energie is hoognodig voor het tegengaan van klimaatverandering en het behoud van biodiversiteit wereldwijd, maar ook voor het veiligstellen van lokale energieproductie voor Nederland", zegt hoofdaanvrager namens het consortium Sven Teurlincx. "Dat vergt een forse opschaling van zonnepanelen." Zonder zo'n opschaling kan Nederland haar ambities behorend bij het Klimaatakkoord bijvoorbeeld niet halen. 

Om ruimte op land te ontzien die ook gebruikt kan worden voor landbouw en woningbouw, wordt gekeken naar plaatsing van drijvende zonnepanelen op water. Maar de milieueffecten daarvan zijn nog niet helemaal in kaart gebracht, en beleid en wetgeving zijn nog in ontwikkeling. "Levert het wel genoeg stroom, dragen we echt bij aan vergroening van de wereld, zijn lokale effecten op plant en dier acceptabel, is dit het beste ontwerp...en als we kiezen voor een ander ontwerp, is dat dan wel rendabel?" 

Bruggen slaan

Het SPARKLES-consortium  hoopt de belangrijkste van deze vragen op te lossen door er vanuit een trans-disciplinaire benadering naar te kijken, waarin energiewetenschap, ecologie en openbaar bestuur samenwerken. SPARKLES staat voor ''SPARKing a nature-positive future of floating solar for humans and nature across LandscapES'. 

"We proberen bruggen te slaan tussen de verschillende sectoren die bij deze ontwikkelingen een rol spelen", zegt Teurlincx. "Tijdens vorige projecten viel op dat als je ging praten met mensen uit andere werkvelden, je vaak heel veel kansen en ideeën kon ontwikkelen over hoe het beter kon. Maar we zagen veelal ook dat we elkaars taal echt niet spraken. Het samenbrengen van de verschillende velden betrokken bij dit voorstel is een belangrijke eerste stap."

Doorbraak

Centraal daarbij staat natuurinclusief ontwerpen. "Het technische systeem - het zonnepark - heeft een effect op de ecologie, maar de eisen op het gebied van de ecologische waterkwaliteit kunnen juist ook meegenomen worden in het ontwerp. Ook sociale aspecten zoals de maatschappelijke noodzaak tot energietransitie en de kosten daarvan voor het milieu worden meegenomen."

Het moet de basis vormen voor een belangrijke maatschappelijke doorbraak. De ruimte in Nederland is immers schaars, en vraagt om synergie in energieopwekking die ook voordelen van ecosystemen oplevert voor mens en natuur. 

Om deze doorbraak te bereiken, combineert SPARKLES integratieve kennisvergaring en effectieve transdisciplinaire (dwz. wetenschap samen met publieke en private partners) samenwerking. Ook wordt een blauwdruk voor onderwijs van de huidige en volgende generatie milieu- en energieprofessionals nagestreefd. 

Over de NWA

Bij deze call waren de ministeries van Economische Zaken en Klimaat (EZK) en Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) de initiatiefnemers. 

De call valt in Nederland onder de scope van de Nationale Wetenschapsagenda. NWO voert de NWA uit in opdracht van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Het doel van de NWA is om met kennis een positieve, structurele bijdrage te leveren aan de maatschappij van morgen, door vandaag bruggen te slaan en met elkaar voor wetenschappelijke doorbraken en maatschappelijke impact te zorgen. 

Hieraan wordt onder andere invulling gegeven via thematische programmering in samenwerking met overheden. Het doel van de thematische NWA-programma’s is om antwoorden te vinden op actuele maatschappelijke vragen. Al het onderzoek is interdisciplinair opgezet en betrekt zowel de gehele breedte van de kennisketen als relevante maatschappelijke partners.

• Aanvragers: Dr. S. Teurlincx, NIOO-KNAW; Prof. L.N. de Senerpont Domis, NIOO-KNAW/University of Twente; Dr. J.G. de Boer, NIOO-KNAW/Aeres University of Applied Sciences; Prof. H.A.C. Runhaar, Utrecht University/Wageningen University & Research; Dr. C. Dieperink, Utrecht University/NIOO-KNAW; Prof. W.G.J.H.M. van Sark, Utrecht University; Dr. S.Z. Golroodbari; Utrecht University; Prof. M.B. Soons, Utrecht University/Radboud University; Dr. S. Kosten, Radboud University; Dr. S. de Rijk, Deltares; Dr. T.A. Troost, Deltares; Dr. M.D. Dionisio Pires, Deltares/Aeres University of Applied Sciences; Dr. J.M. Kroon, TNO; Dr. H. Ziar, Delft University of Technology; Dr. I.O. Colomés Gené, Delft University of Technology; Dr. F.C. Boogaard, Hanze University of Applied Sciences, Dr. B. van der Moolen, Hanze University of Applied Sciences; Dr. M.S. Salama, University of Twente.
• Private consortiumpartners: Anne Beune Msc, Dekker; Dr. Wilma Eerenstein, Easyfix Solar Business; Mr. Wijnand van Hooff, Holland Solar (HS) Association Energy Network; Ir. Vahid Kharidar, Solinoor; Mrs. Jacqueline Laumans, STOWA kenniscentrum voor de waterschappen; Ir. Adriaan van der Linden, Leisurelands; Dr. Marc Londo, Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE); Mr. Paul Raats, DNV: Dr. Brigitte Vlaswinkel, Oceans of Energy (OOE).
• Publieke consortiumpartners: Dr. Nikki Dijkstra, Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden (HDSR); Drs. Bjorn Prudon, Waterschap Rivierenland (WSRLL).