Voor het eerst pimpelmezen uitgevlogen bij Beleef de Lente

Pimpelmees zit in de in- en uitgang van een nestkast
© "Breaking Out. literally" by pete. #hwcp is licensed under CC BY 2.0.

Voor het eerst pimpelmezen uitgevlogen bij Beleef de Lente

Nieuws

Een primeur bij Beleef de Lente: de nestkast waarin met webcams altijd het broedseizoen van een koolmezenpaar wordt gevolgd, werd dit jaar bezet door pimpelmezen. Gisteren vlogen alle zeven de pimpelmeeskuikens gezond en wel uit.

Voor onze koolmeesblogger Peter de Vries was het wel even omschakelen. In zijn blogs voor Beleef de Lente vergelijkt hij elk jaar het komen en gaan in de mezennestkast van het project met dat in de onderzoeksgebieden van het NIOO, waar maar liefst 400 nestkasten hangen. Daarmee houdt het NIOO al sinds 1955 een soort burgerlijke stand bij voor koolmezen. Zo wordt o.a. gevolgd hoe gevoelig de vogels zijn voor veranderingen in het klimaat. 

Ook in een aantal nestkasten van het NIOO zitten pimpelmezen. Maar dat ze dit jaar hun intrek namen in de Beleef de Lente nestkast is erg bijzonder, zegt De Vries. "En ook heel erg leuk voor de vele kijkers." Elk jaar volgen meer dan een miljoen mensen de webcams van het project. Die konden nu dus voor het eerst zien hoe een pimpelmezenfamilie wordt grootgebracht.

(Tekst loopt door na de foto's)

    Images
    • Vogelbescherming
      Van dit...
    • Vogelbescherming
      ... naar dit.

    De ene mees is de andere niet

    Erg groot zijn de verschillen trouwens ook weer niet. Koolmezen en pimpelmezen broeden ongeveer even lang: 13 tot 15 dagen. Het aantal eieren ligt ook in dezelfde orde van grootte (7-15... bij de pimpelmezen gemiddeld één of twee meer), en de jongen zitten zo'n drie weken op het nest voordat ze uitvliegen. 

    Van een afstand kan het zelfs lastig zijn om de twee uit elkaar te houden. Maar naast het kleurverschil - pimpels hebben een blauw petje - is er verschil in grootte. Pimpelmezen hangen vaak ondersteboven aan de uiteindes van dunne takjes om insecten of luizen weg te pikken. Koolmezen zijn daarvoor te zwaar.

    Bij de keuze voor een nestkast gebruiken pimpelmezen dat verschil in grootte om hun brutalere concurrent buiten de deur te houden: hoe nauwkeuriger op maat de opening, hoe liever het ze is. Maar er zijn natuurlijk altijd uitzonderingen...

    Groeien als kool

    Een overeenkomst tussen kool- en pimpelmezen is ook dat ze al een tijd aan het worstelen zijn om veranderingen in het klimaat bij te houden. Ze zijn allebei afhankelijk van de jaarlijkse rupsenpiek om genoeg voedsel te vinden voor hun jongen. Als de rupsen vroeger uit het ei komen, lukt het de mezen lang niet altijd om hun eigen broedgedrag voldoende aan te passen.

    Gevolg is dat minder jonge mezen het overleven. Maar bij het pimpelmezenpaar in de Beleef de Lente nestkast was daar weinig van te merken. Het eerste ei kwam uit op 29 april, kuiken nummer zeven volgde op 1 mei. Wat kleiner dan zijn broertjes en zusjes, maar gezond. De jongen groeiden als kool, en uiteindelijk haalden ze alle zeven veilig de eindstreep.

    Ter vergelijking: vorig jaar vlogen uit de Beleef de Lente nestkast maar vijf jonge (kool)mezen uit.  Een zesde haalde het niet. "De legsels zijn dit jaar groot", zegt Peter de Vries. "Dat valt op." Want de trend is juist al een tijd dat mezenlegsels kleiner worden, mogelijk ook door klimaatverandering. Overigens bleef het aantal eieren van dit pimpelmezenpaar nog vrij bescheiden. "In onze onderzoeksgebieden zien we dit jaar vaak kasten met wel 10-12 eieren."

    Een gek jaar

    Er is nog iets aan de hand waardoor dit volgens De Vries "een heel gek jaar" aan het worden is. "Op Westerheide zijn bijna alle kool- en pimpelmezen gelijktijdig begonnen met broeden. Dat houdt in dat de eieren in bijna alle nesten gelijktijdig moeten uitkomen, en dat zien we nu ook in de praktijk."

    In het onderzoeksgebied op Westerheide (bij Arnhem) lag de piek in het uitkomen van de eieren de afgelopen twee weken, dus later dan in de nestkast van Beleef de Lente die ergens in Brabant hangt. De Vries: "Alles gebeurt net iets eerder dan op Westerheide. Maar verder wijkt de Beleef de Lente kast niet echt af. Wat je online ziet, zie je ook in onze onderzoeksgebieden."

    De vraag is nu of de pimpelmezen zich nog aan een tweede nest zullen wagen. Ook dat is de laatste tijd steeds zeldzamer geworden bij Beleef de Lente - met noemenswaardige uitzonderingen in 2016 en 2019 - maar wie weet wat dit 'gekke' jaar allemaal nog brengt.

    Foto bovenin: "Breaking Out. literally" by pete. #hwcp is licensed under CC BY 2.0.