Kennisdag 'Begrazing, balanceren tussen robuuste natuur en kwetsbare habitats'

Begrazing* is een veel en vurig besproken onderwerp op de Veluwe. Een onderwerp bovendien, waarover de oordelen en meningen vaak stellig zijn. Die stelligheid is niet behulpzaam in het gesprek over de kansen die begrazing biedt, noch over de knelpunten die het met zich meebrengt. Terwijl dat genuanceerde gesprek wél cruciaal is om afgewogen keuzes te maken in het Veluwse natuurbeheer. ARK Rewilding de Veluwe organiseert daarom een kennisdag over begrazing die zoveel mogelijk uitgaat van wetenschappelijk onderzoek én van ervaringen uit het natuurbeheer. Sprekers nemen je mee in recente kennis en praktijkervaring op het vlak van diverse begrazingsvormen. Daarbij gaat het over begrazing in grootschalige en dynamische natuur, maar ook over begrazing in de Natura 2000 habitats van heide en bossen.

Hoe de kansen en knelpunten van begrazing ervaren worden, is natuurlijk sterk afhankelijk van de uitgangssituatie en de doelstellingen van een gebied. Zo zal in bossen de nadruk al gauw liggen op de effecten van begrazing op bosverjonging, in de open Natura 2000 habitats eerder op effecten op flora en fauna en de rol van patroonbeheer, en in grootschalige en dynamische natuur of andere op procesnatuur georiënteerde gebieden, op het geven van tijd en ruimte aan natuurlijke processen.

Ondanks die verschillen, worden meer natuurlijkheid, heterogeniteit en dynamiek in al deze domeinen als belangrijk gezien. De ‘verstarring’ van het landschap – scherp afgegrensde habitattypen, of natuurtypen waar successie een halt wordt toegeroepen – wordt breed als minder wenselijk ervaren. Maar hoe behoud je waardevolle habitats en soorten en geef je tegelijk ruimte en tijd aan natuurlijkheid, successie en dynamiek? Welke positieve, maar ook negatieve rol kan begrazing daarbij spelen? Welke vormen van begrazing hebben we het dan eigenlijk over? En wat is wijsheid als het gaat over begrazingsdruk?

* begrazing (of eigenlijk herbivorie) gaat tijdens deze dag over de impact van schaap, zwijn, ree, hert, paard, rund en wisent op het natuurlandschap

Programma

Liesbeth Bakker, senior onderzoeker aan het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) en hoogleraar Rewilding Ecology aan Wageningen University & Research verzorgt een deel van het programma voor deze kennisdag. Zij geeft een lezing en in samenwerking een deelsessie. Vind het verdere programma in de bijlage.

Effecten van begrazing: wat weten we wel en wat weten we niet? 

Grote grazers zijn al decennialang in Nederlandse natuurgebieden aanwezig en spelen een belangrijke rol in het concept van rewilding. Maar wat weten we nu van de effecten van deze grazers, en wat kunnen we verwachten van rewilding? We kijken hierbij naar effecten op diversiteit van planten en de ontwikkeling van graslanden en boslandschappen en de rol van verschillende soorten herbivoren.

Deelsessie I: Begrazing in het grootschalig dynamisch zandlandschap

Ruben Vermeer, Liesbeth Bakker en Leo Linnartz (ARK)