Van koolmeesconflict tot uilenromantiek

Op 11 maart werd het Wageningse café Onder de Linden opnieuw omgetoverd tot Citizen Science Café. De tweede editie van deze door het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) georganiseerde avond stond volledig in het teken van passie: passie in de nestkast én passie voor de burgerwetenschap.

Marcel Visser, onderzoeker bij het NIOO, beet de spits af. Vol enthousiasme nam hij de bezoekers mee in 70 jaar koolmeesonderzoek. Van een stukje geschiedenis en het volgen van stambomen tot aan rupsenpieken en voedselketens in een opwarmende wereld: het passeerde allemaal de revue. Ook kon hij het niet laten om de titel van de avond, passie in de nestkast, wat in twijfel te trekken. Koolmezen blijken namelijk ook uitzonderlijk goed te zijn in het creëren van conflicten in de nestkast. Zowel de jongen onderling, de jongen met hun ouders en de ouders onderling vechten elkaar nogal eens de kast uit, figuurlijk en soms letterlijk!

Advies: neem iets te eten mee

Bij de steenuil en de kerkuil gaat het er een stuk liefdevoller aan toe. Dat wist Pascal Stroeken, burgerwetenschapper van steenuilenwerkgroep STONE, het publiek met veel passie te vertellen. Dankzij webcambeelden zagen we hoe het er achter gesloten deuren aan toe gaat bij de uilen. Er wordt daar flink wat afgepaard. En dankzij het turven door vrijwilligers weten we nu ook dat het opvallend vaak gebeurt als het mannetje een lekkere prooi voor het vrouwtje meeneemt. Pascals advies was dan ook: wil je iets bereiken, neem dan altijd wat te eten mee.

Vogelquiz

Het publiek hoefde zeker niet stil te zitten deze avond. Er werden veel vragen gesteld aan de sprekers en bezoekers deden fanatiek mee met de pubquiz. Deze werd gepresenteerd door vogelfanaat Peter de Vries, onderzoeksassistent bij het NIOO. Wat we onder meer van deze quiz geleerd hebben? Dat bruine kiekendieven ‘verliefd’ worden door het overgooien van muizen. Winnaar van de pubquiz was Stefan. Hij mocht een mooie nestkast (met chocolade-eitjes) in ontvangst nemen.

Deze nestkast is van het NIOO-type, en daarvan hangen er verspreid over Nederland bijna 2000. Deze nestkasten en hun bewoners volgt het NIOO dus al precies 70 jaar, om het wel en wee in de zangvogelpopulaties te duiden. Vooral de koolmees is een goede soort om te volgen. Het is daarmee het langstlopende onderzoek ter wereld aan individueel herkenbare dieren.

Koolmezen, maar ook steenuilen, kun je ringen. Dan krijgen ze een klein, lichtmetalen ringetje om hun poot met een uniek nummer erop. Dit is als het ware hun paspoort en zo kun je vogels volgen tijdens hun leven. Vogeltrekstation, ook een onderdeel van het NIOO sinds 1954, regelt al dit ringwerk voor heel Nederland. Ook hier werken honderden speciaal opgeleide burgerwetenschappers (citizen scientists) aan mee.

Even meegluren

Tenslotte was er ook nog een Piep-show: we keken live mee in de koolmeesnestkasten die deel uitmaakten van Beleef de Lente. Dit webcamproject van de Vogelbescherming is een waar kijkcijferkanon, waarbij je ieder voorjaar bij allerlei soorten broedende vogels van dichtbij mee kunt kijken in het nest. Op het moment van het evenement stond de mezenkast nog niet online, dus het was een echte sneak preview. Inmiddels kun je alle avonturen van onze gevleugelde vrienden uitgebreid volgen via beleefdelente.nl . En lees vooral ook eens de blogs van Peter - al jaren 'hoofdkoolmeesblogger'. 

Citizen Science Café?

We vieren dit jaar het 70-jarig bestaan van het NIOO. Vanwege dit lustrum organiseren we een reeks van vier bijeenkomsten waarin gezelligheid en wetenschap samenkomen. Het eerste Citizen Science Café ging over het bodemleven (aarde), deze tweede ging over passie (vuur) en later zullen er nog edities volgen rondom water en lucht. Houd onze website en socials daarvoor in de gaten!