Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) doet fundamenteel en strategisch ecologisch onderzoek. Met meer dan 300 onderzoekers en studenten is het NIOO één van de grootste onderzoeksinstituten van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW).

De NIOO-ers bestuderen organismen, populaties, levensgemeenschappen en ecosystemen. Samen onderzoeken ze de volle breedte van planten-, dier- en microbiële ecologie, zowel op het land als in het water.

Deze multidisciplinaire samenwerking tussen de ecologen biedt de unieke mogelijkheid om tot een brede, allesomvattende onderzoeksaanpak te komen. Die aanpak is nodig om de vaak uiterst complexe ecologische vraagstukken te ontrafelen.

Ecologische vraagstukken

Bij ecologie draait het allemaal om de interacties tussen organismen. Maar ook die tussen de levende wezens en hun omgeving, of 'het milieu'. Ecologen proberen daarbij onderzoeksvragen op te lossen zoals: hoe is het mogelijk dat een minuscuul insect een voedselplant kan vinden die kilometers verderop staat?

De fundamentele onderzoekers willen daarbij niet alleen deze ene vraag oplossen, maar ze zoeken vooral naar algemene regels of patronen die in de natuur gelden: de essentie van de ecologie. 

Maatschappelijke relevantie

Onze wereld verandert op het moment dramatisch, terwijl we de ecologische complexiteit ervan nog lang niet helemaal begrijpen. Denk daarbij aan de toenemende afbraak van de biosfeer, het verlies van soorten plus de daarmee samenhangende natuurlijke rijkdommen, de invasie van exotische soorten in bestaande ecosystemen en de opwarming van de aarde.

Om de effecten van deze wereldwijde veranderingen in te kunnen schatten is veel meer wetenschappelijk inzicht nodig. Daarnaast leveren de huidige ecosystemen talloze waardevolle zaken die we nodig hebben om te overleven, Ecologische kennis is onontbeerlijk voor de productie van voedsel en schoon drinkwater, het voorkomen en oplossen van milieuvervuiling en het beschermen en herstellen van de natuur.

Kwaliteit van het onderzoek

De kwaliteit van het onderzoek bij het NIOO is bijzonder hoog. Dat blijkt onder meer uit een extern evaluatierapport dat in 2012 is opgesteld. Een internationale commissie 'peers' - topwetenschappers uit het eigen vakgebied – oordeelde daarin dat het Nederlands Instituut voor Ecologie 'excellent' is, de hoogst mogelijke score.

De onderzoekers schrijven publicaties van hoge kwaliteit en met een grote impact op hun vakgebied. Of in cijfers: die impact is met opvallend veel toppublicaties bijna 70% boven het wereldgemiddelde. En ook uit de diverse ERC- danwel Veni-, Vidi- en Vici-subsidies die de afgelopen jaren door de European Research Council of de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) aan ons zijn toegekend blijkt de kwaliteit van het NIOO.

Wat de internationale experts het “unique selling point” van het NIOO vinden, is het interdisciplinaire langetermijn-onderzoek: zoals de biodiversiteitsexperimenten met plant en bodem of de al meer dan 50 jaar lopende studie aan koolmezen. Dankzij dit laatste onderzoek zijn bijvoorbeeld de effecten van klimaatverandering op de natuur zichtbaar gemaakt: internationaal een voorbeeld.

Meer lezen over: