Nieuw Rewilding Expertise Centre gaat van start

Nederland was al pionier op het gebied van rewilding nog voordat dit zo genoemd werd. “Rewilding geeft meer ruimte aan natuurlijke processen,” zegt Liesbeth Bakker, de eerste hoogleraar op dit gebied. "De vraag is wat voor impact dat heeft op ecosystemen, landschappen en biodiversiteit." Deze maand richt zij daarom het Rewilding Expertise Centre op.

In Nederland liggen veel gebieden waar bepaalde vormen van rewilding zijn toegepast, bij natuurontwikkeling of jaarrond begrazing bijvoorbeeld. Kennis en monitoring van deze gebieden geven inzicht in de opbrengsten van rewilding. Veel van deze kennis zit in rapporten verstopt, en in de ervaring en hoofden van natuurbeheerders en andere ervaringsdeskundigen. “Door deze kennis bij elkaar te brengen, kunnen we leren wat de uitkomsten zijn van rewilding en in hoeverre die afhankelijk zijn van de context,” zegt Liesbeth Bakker, hoogleraar Rewilding Ecology aan Wageningen Universiteit en senior onderzoeker bij het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).

Zwijnen & graslandplanten

Een voorbeeld van interessante resultaten van rewilding is het positieve effect van wilde zwijnen op de diversiteit van graslandplanten. In een langjarige ‘exclosure’-studie (waar rasters stukken vegetatie vrijhouden van de grote dieren) op Planken Wambuis op de Veluwe zien Bakker en collega’s duidelijke verschillen. In jaren met veel zwijnen in de zomer is er een kruidenrijke vegetatie, terwijl er in jaren met weinig zwijnen een gesloten grasmat ontstaat die soortenarmer is. Door het wroeten zorgen zwijnen voor kale grond, waar kruiden kunnen kiemen. Als gevolg ontstaat er een soortenrijkere vegetatie, wat ook een positief effect heeft op het aantal bestuivende insecten.

Grote grazers op Planken Wambuis dragen bij aan plantendiversiteit, maar wilde zwijnen hebben een belangrijke rol door al wroetend kiemplekken voor kruiden te creëren. Foto’s: Annika Vermaat 

Wisenten & Amerikaanse vogelkers

Een ander voorbeeld is het effect van wisenten op de invasieve Amerikaanse vogelkers, die zij op de Veluwe bij voorkeur eten. Het bos wordt daardoor opener. Een vergelijkbaar resultaat zien we in gebieden met reuzenberenklauw, waar wisenten ook graag van eten. "Zo valt er veel te leren over de effecten van rewilding. Soms uit wetenschappelijk onderzoek, maar zeker ook uit waarnemingen en ervaringen van terreinbeheerders, natuur- en rewilding organisaties, en professionele en vrijwillige bezoekers van rewilding-gebieden."

Nieuw expertisecentrum

Om gezamenlijk meer te leren van rewilding richt Bakker nu het Rewilding Expertise Centre op, waar kennis over rewilding wordt ontwikkeld en gedeeld via onderzoek en educatie. “Het is de bedoeling om kennis die er is samen te brengen, door het verbinden van onderzoekers en praktijkdeskundigen en door nieuwe kennis te genereren waar die ontbreekt.” Bakker voegt toe: "Vervolgens willen we deze kennis delen en makkelijk beschikbaar maken voor mensen met interesse in rewilding en vragen over rewilding." Het Rewilding Expertise Centre start als initiatief vanuit het Nederlands Instituut voor Ecologie en Wageningen Universiteit, vanuit Bakkers leerstoel Rewilding Ecology en in samenwerking met praktijkpartners. “Het is een groeimodel,” stelt Bakker. Daaropvolgend wil ze een netwerk vormen met rewilding-onderzoekers en andere deskundigen van allerlei kennisinstellingen en organisaties in Nederland en het buitenland. "Kort gezegd: om elkaar te ontmoeten en samen te leren van rewilding en daarbij zowel de wetenschap als de praktijk van rewilding vooruit te helpen."

Van ideeën naar actie

Bakker start het Rewilding Expertise Centre deze maand op de internationale conferentie Rewilding Our World: from ideas to action, georganiseerd door de Rewilding Academy. Dit vindt op 20 en 21 september plaats in de Buunderkamp. Bakker is hier uitgenodigd om het Rewilding Expertise Centre te presenteren. “Het is een internationale rewilding-conferentie, met een breed scala aan rewilding-pioniers en jongere generaties uit zowel onderzoek als praktijk. Een uitstekende plek om een netwerk te beginnen.” Overigens is het ook nog mogelijk om zelf deel te nemen aan de conferentie: voor inspiratie en om te netwerken. 

(Alvast) meer weten over het Rewilding Expertise Centre? Mail dan naar rewilding@nioo.knaw.nl.