Een hyperparasiet is een parasiet die leeft op andere parasieten. NIOO-onderzoeker Martine Kos en haar voormalige collega Roxina Soler doen baanbrekend onderzoek naar manieren om gewassen tegen deze schadelijke insecten te beschermen.
Niet alle parasieten zijn ongewenst. In tegendeel: sluipwespen kunnen zeer nuttig zijn als bestrijders van bladluizen. Ze worden door telers van paprika's en andere gewassen dan ook regelmatig ingezet als biologisch bestrijdingsmiddel.
Het probleem is alleen dat sluipwespen zelf ook weer ongewilde gasten aantrekken: 'hyperparasieten' zoals Dendrocerus aphidum en Asaphes vulgaris.
Zulke hyperparasieten slaan meestal vroeg in het seizoen toe, als de populaties luisbestrijders nog niet op volle kracht zijn. Gevolg: een luisuitbraak. Telers hebben dan vaak geen andere keus meer dan terugvallen op schadelijke, chemische bestrijdingsmiddelen.
Lokstoffen
In oktober 2015 is het NIOO samen met Koppert Biological Systems een door de technologiestichting STW gefinancierd onderzoeksproject begonnen om meer te weten te komen over de levenscyclus en het gedrag van hyperparasieten.
NIOO-onderzoeker Martine Kos en Roxina Soler - tegenwoordig Koppert en daarvoor ook NIOO - hopen dat ze het probleem kunnen oplossen met lokstoffen.
Hyperparasieten vinden hun prooi namelijk voor een belangrijk deel via geur: ze worden aangetrokken door de geur van planten met sluipwespen en bladluizen erop, en ook door de geur van planten die alleen door bladluizen zijn aangevreten.
Welke geur?
Sterke planten- en insectengeuren zouden ze dus wellicht van de kwetsbare gewassen kunnen weglokken. Maar welke geuren zijn het meest aantrekkelijk? En hoe zorg je dat de geur van de lokstof niet wordt overvleugeld door die van het gewas?
De onderzoekers zijn nog druk bezig met het uitwerken hiervan: "het is een complexe zoektocht", zegt Martine Kos.
Toch zijn ze - voorzichtig - optimistisch: als het onderzoeksproject in zijn huidige vorm wordt afgesloten, in 2019, moeten telers in elk geval een nieuw wapen in handen hebben om hyperparasieten een halt toe te roepen.
Meer over het onderzoek van Martine Kos en Roxina Soler in het oktobernummer van 'Biojournaal', de publicatie van Koppert Biological Systems. Lees het hele artikel hier.