Dedmer van de Waal benoemd tot bijzonder hoogleraar Aquatische Functionele Ecologie

Dedmer van de Waal is per 1 juli 2022 benoemd tot bijzonder hoogleraar Aquatische Functionele Ecologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij combineert de nieuwe leerstoel met zijn functie van senior onderzoeker bij de afdeling Aquatische Ecologie van het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW).

In zijn onderzoek koppelt Van de Waal de verschillende niveaus binnen een ecosysteem: van processen in cellen tot interacties tussen organismen. Dat wordt ook wel 'functionele ecologie' genoemd.

De kersverse hoogleraar richt zich op twee dingen in het bijzonder. Ten eerste is hij geïntrigeerd door zogeheten ‘trait-based ecology’. "Ik onderzoek eigenschappen van organismen, met de focus op algen, en kijk hoe die hun succes in het ecosysteem bepalen." 

De andere expertise van Van de Waal is ‘ecologische stoichiometrie’. Die term is geleend van de scheikunde, en zegt dat het aantal elementen voor en na een chemische reactie gelijk is. "Dat geldt ook voor ecologische reacties. Alle organismen bestaan uit elementen, en net als in de scheikunde geldt voor hun onderlinge interacties ook een massabalans."

Gevolgen van veranderingen in klimaat en leefomgeving

Van de Waal past deze theoretische kaders toe op praktische problemen zoals de bloei van giftige algen, in zowel zoet als zout water. "Sommige individuen van deze algensoorten zijn giftig en andere niet. De giftigheid van een bloei hangt dus niet alleen af van de gifproductie en de hoeveelheid algen, maar ook van de samenstelling van een populatie."

Daarbij kijkt hij naar wereldwijde veranderingen in klimaat en leefomgevingen. "Denk aan de gevolgen van verhoogde hoeveelheden CO₂ en voedingsstoffen, zoals stikstof, voor voedselwebben."

Een ander onderwerp waaraan Van de Waal werkt, is de invloed van de relatieve beschikbaarheid van stikstof en fosfor op parasieten zoals schimmels en virussen.  "Die hebben net als alle organismen een bepaalde hoeveelheid hiervan nodig. We zien dan ook dat infecties gevoelig zijn voor veranderingen van deze elementen in hun gastheer."

Over Dedmer van de Waal

Dedmer van de Waal werkt sinds 2013 als senior onderzoeker bij het NIOO, waaronder twee jaar als waarnemend afdelingshoofd Aquatische Ecologie. Na het afronden van zijn promotieonderzoek aan de UvA in samenwerking met het NIOO in 2010, werkte hij als postdoc bij het Alfred Wegener Institute for Polar and Marine Research in het Duitse Bremerhaven.

In 2016 ontving Van de Waal de ISSHA Young Scientist Award, en in 2020 de ASLO Early Career Award. In maart 2022 kreeg hij een prestigeuze ERC Consolidator Grant van de EU. Hij is lid van een aantal editorial boards van vooraanstaande wetenschappelijke tijdschriften, en bestuurslid van diverse organisaties die onderzoek aan giftige algen beschikbaar maken voor de maatschappij.

Als hoogleraar zal Van de Waal de expertises van de afdeling Aquatische Ecologie van het NIOO combineren met die van IBED, het Instituut voor Biodiversiteit en Ecosysteem Dynamica van de UvA, en zo de samenwerking tussen de beide instituten bevorderen. Ook draagt hij bij aan onderwijs binnen de internationale masteropleiding Biological Sciences (track: Freshwater and Marine Biology), en zal hij promovendi en stagiairs gaan begeleiden.