Week van de Invasieve Exoten (2)

Deze week vindt voor de tweede keer de Week van de Invasieve Exoten plaats: uitheemse planten en dieren die, vaak door toedoen van de mens, in nieuw gebied belanden. Vandaag misschien wel het allerbekendste voorbeeld: de Amerikaanse rivierkreeft.

"We hebben ook een inheemse kreeft, maar die komt nog maar in één klein meertje voor", vertelt aquatisch ecoloog Liesbeth Bakker van het NIOO. Daarentegen rukt de rode Amerikaanse rivierkreeft, zoals-ie officieel heet, steeds verder op sinds er in de jaren tachtig voor het eerst een paar in een Nederlandse sloot belandden.

De Amerikaanse rivierkreeft is een invasieve exoot. Invasief, omdat zijn komst schade veroorzaakt. Bijvoorbeeld voor de inheemse kreeften, die door kreeftenpest - een door de exoten meegebrachte schimmel - al bijna zijn uitgestorven. Maar dat is nog niet alles.

"Een ander probleem is dat ze graven", zegt Bakker. "Ze maken holletjes in de oevers en dat betekent dat je instortingsgevaar krijgt." Bovendien lusten ze alles, en vreten ze de sloten helemaal kaal totdat er alleen een soort "waterbak" overblijft met geen enkele soort leven behalve kreeften.

Kreeft op het menu

Bakker: "Ik heb zelf onderzoek gedaan in een laagveenplas vlakbij ons instituut. Daar kwamen eigenlijk bijna geen planten voor, terwijl de waterkwaliteit toch heel erg goed leek te zijn. Wij hebben toen zelf planten uitgezet, en die deden het supergoed. Maar dan moesten we ze wel beschermen tegen kreeften..."

Is het eenmaal zover dat er in een sloot geen ander leven meer is behalve riverkreeften, dan beginnen ze aan elkaar. "Dan staat er kreeft op het menu", zegt ze lachend.

Dat laatste is trouwens nog niet zo'n gekke oplossing. Want rivierkreeften zijn niet alleen een plaag, ze zijn ook erg smakelijk. Toch wordt er in Nederland tot nu toe nog niet op grote schaal op gevist, o.a. vanwege de ingewikkelde regelgeving.

Natuurlijke bestrijding

Maar misschien zijn er nog wel andere liefhebbers, die zich minder van regels en vergunningen hoeven aan te trekken. "Waar ik zelf nou zo nieuwsgierig naar ben", zegt Bakker, "is: als die kreeften zo lekker zijn, waarom eten onze eigen inheemse vissen ze dan niet?"

Of moeten de vissen gewoon even wennen aan de nieuwe smaak, en hebben ze alleen maar een duwtje in de goede richting nodig om natuurlijke bestrijders te worden van de invasieve exoot? "Daar zou ik eigenlijk heel graag verder onderzoek naar willen doen..."

• Later in de Week van de Invasieve Exoten volgt er nog een filmpje, over de opkomst van de Quaggamossel en de gevolgen daarvan voor Nederlandse wateren.