MANTEL: waterkwaliteit na extreem weer

MANTEL is een nieuw Europees netwerk dat wetenschappers opleidt om de gevolgen te onderzoeken van extreem weer voor de waterkwaliteit. Twee onderzoekers zullen aan de slag gaan bij het NIOO. Onder begeleiding van Lisette de Senerpont Domis kijken ze naar de uitdagingen voor waterbeheerders.

De volledige titel van MANTEL is Management of Climatic Extreme Events in Lakes and Reservoirs for the protection of ecosystem services.

Extreme weersverschijnselen zoals stormen en hittegolven komen steeds vaker voor. Ook in Nederland.

En als dat een gevolg is van klimaatverandering - zoals wordt aangenomen - zal het voorlopig wel even zo doorgaan.

Ingrijpen

Zulke verschijnselen duren vaak niet meer dan een paar uur. Maar de gevolgen kunnen maanden of zelfs jaren aanhouden.

Bij een hittegolf kunnen meren en plassen bijvoorbeeld verontreinigd raken door de giftige blauwalg. En bij stormen met slagregens komt er veel opgelost organisch materiaal (DOM) in het water.

Dat gaat ten koste van drinkwatervoorziening, visserij en toerisme. En dus moeten waterbeheerders ingrijpen. Maar hoe kunnen ze dat het beste doen? En hoe voorkomen ze dat de kosten steeds verder uit de hand lopen?

Veerkracht

Bij een succesvolle aanpak telt niet alleen de effectiviteit van de fysieke herstelmaatregelen. Het gaat net zozeer om sociaal-economische factoren, zoals een goede toegankelijkheid van meren en plassen.

Het minst ingrijpend zou zijn als je de problemen kon voorkomen in plaats van ze achteraf te moeten oplossen - door de schokbestendigheid, de veerkracht, van een meer of plas te versterken.

Dat kan door de voedselrijkdom te verkleinen. Want hoe hoger de voedselrijkdom, hoe sneller er blauwalg verschijnt als de temperatuur stijgt. En is het water eenmaal 'behandeld', dan worden mogelijk ook de gevolgen van slagregens afgeremd: twee vliegen in één klap.

Limnotron

De projecten bij het NIOO kijken hoe je zo'n aanpak het best in de praktijk kunt brengen, waarbij Lisette de Senerpont Domis (Aquatische Ecologie, AKWA) zorgt voor begeleiding van twee PhD studenten.

Enerzijds gebeurt dat door in een limnotron - een kunstmatig 'minimeer' - en een drietal praktijksituaties te testen wat er bij verschillende temperaturen gebeurt als je voedselrijk water behandelt met de nieuwste 'geo-engineering' technieken.

Anderzijds wordt in kaart gebracht met welke sociaal-economische factoren er allemaal rekening gehouden moet worden voordat een maatregel door alle betrokken partijen daadwerkelijk als een succes wordt gezien.

Horizon 2020

De projecten worden samen met nog een aantal andere gefinancierd door de EU, in het kader van de Marie Skłodowska Curie Actions (MSCA) uit het Horizon 2020 programma dat onderzoek en innovatie stimuleert.

Andere instituten binnen het MANTEL-netwerk zijn o.a. het Dundalk Institute of Technology (Ierland), de Universiteit van Uppsala (Zweden) en ICRA, het Catalaanse Instituut voor Wateronderzoek (Spanje).

Partners in Nederland zijn het waterschap Brabantse Delta, Wageningen UR en ingenieursbureau Witteveen + Bos.
 

• PhD studenten met belangstelling voor de projecten en het juiste profiel kunnen zich nog steeds aanmelden.