Twintig miljoen voor duurzame gewassen van de toekomst

Zes consortia met topwetenschappers krijgen in totaal 113,8 miljoen euro om de komende 10 jaar “baanbrekende fundamentele onderzoeksprogramma’s” uit te voeren, maakte NWO bekend. NIOO-onderzoeker Jos Raaijmakers is een van de kernleden van het consortium MiCRop. Hij gaat met zijn team de gunstige eigenschappen van de microbiële gemeenschap rond gewassen doorgronden, en daarna inzetten. Zo zullen er minder mest en gewasbeschermingsmiddelen nodig zijn voor de stressbestendige, duurzame gewassen van de toekomst.

Bij het onderzoeksprogramma MiCRop draait het om het versterken van landbouwgewassen om zo de uitdagingen van duurzame voedselproductie aan te gaan. Planten herbergen en voeden miljarden micro-organismen op hun wortels. In ruil daarvoor ondersteunt het zogenaamde wortelmicrobioom de plant. Namelijk door verbetering van de opname van voedingsstoffen en de tolerantie voor omgevingsstress, en door bescherming te bieden tegen ziekten en plagen. Dit onderwerp kan rekenen op een bijdrage van ruim 20 miljoen.

In het MiCRop-project gaat het onderzoeksteam van de Universiteit van Amsterdam, Wageningen UR, Vrije Universiteit, Universiteit Utrecht en NIOO-KNAW uitzoeken hoe planten onder stress zulke nuttige wortelmicro-organismen aantrekken. Er is nog veel onbekend over de eigenschappen van zowel planten als micro-organismen die deze interactie mogelijk maken. Deze eigenschappen zijn het doel van het onderzoek, om ze vervolgens in te kunnen zetten voor de ontwikkeling van stressbestendige gewassen van de volgende generatie. Die zullen dan minder meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen nodig hebben.

Missing microbes

Binnen MiCRop zijn er vijf deelprojecten (of werkpakketten), waarvan Jos Raaijmakers er twee gaat leiden. “Een belangrijk onderwerp van studie worden de zogenaamde missing microbes. Dat zijn micro-organismen die bij de wilde verwanten van gewassen nog wel voorkomen, maar later verloren zijn tijdens de domesticatie. Daarmee zijn mogelijk ook zeer nuttige functies verloren gegaan.” Raaijmakers is afdelingshoofd Microbiële Ecologie van het NIOO en al enkele jaren aan het pionieren op dit onderwerp. “Ik zie de aandacht hiervoor nu wereldwijd groeien.”

Daarnaast heeft Raaijmakers binnen het project de taak van coördinator utilisation & knowledge transfer. “We gaan wereldwijd veel samenwerken met agrarische onderzoeksinstituten en bedrijven. Ik ga onder andere met hen op zoek naar de missing microbes in de oorsprongsgebieden van een aantal belangrijke gewassen. Verder graven we naar de fundamentele mechanismen eronder en hoe we die kunnen toepassen.”

Zwaartekracht

Minister Van Engelshoven (OCW) stelt de middelen beschikbaar voor de zes wetenschappelijke consortia zoals MiCRop, die op hun gebied in de wereldtop kunnen meedoen met baanbrekend onderzoek. Met de financiering kunnen onderzoekers gedurende tien jaar toponderzoek doen en multidisciplinair samenwerken. De minister feliciteert de zes onderzoeksgroepen en wenst hen veel succes toe “bij hun onderzoek dat hopelijk tot doorbraken zal leiden”.

De bijdrage is onderdeel van het programma Zwaartekracht, gefinancierd door het ministerie van OCW. De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) selecteert in opdracht van OCW de onderzoeksgroepen. Een van de pijlers van het programma is dat over de disciplines en universiteiten heen wordt samengewerkt.

MiCRop is het eerste Zwaartekracht-voorstel met ecologisch en plantenbiologisch onderzoek dat goedgekeurd is. Raaijmakers benadrukt verder: “Het goede is dat ook de volgende generatie onderzoekers nadrukkelijk betrokken is. Dat is geweldig voor de ontwikkeling van ons onderzoeksveld.”

Van ontwrichtende technologieën tot gezonde samenleving

NWO ontving 34 aanvragen voor financiering binnen Zwaartekracht. Daarvan werden zes consortia geselecteerd. De selectie was in handen internationale, onafhankelijke wetenschappers met een brede kennis van ontwikkelingen in de wetenschap. De andere gehonoreerde programma’s gaan onder andere kijken naar complexe aandoeningen van de hersenen op moleculair en cellulair niveau en een radicaal nieuwe benadering van geestesziektes om te komen tot een gezonde samenleving.

Verder komt aan bod: het meten en verklaren van de effecten van de omgeving op onze gezondheid (het zogenoemde ‘exposoom’), het ontwikkelen van een systeem voor artificiële intelligentie waarbij de mens centraal staat (hybride intelligentie) en een nieuwe benadering om de ontwikkeling van ontwrichtende technologieën te onderzoeken.

Harnessing the second genome of plants. Microbial imprinting for crop resilience (MiCRop)

• Hoofdaanvrager: Prof. dr. ir. H.J. Bouwmeester (UvA, penvoerder)
• Mede-aanvragers: Prof.dr. M. Dicke (WUR), Prof.dr. E.T. Kiers (VU), Prof.dr.ir. C.M.J. Pieterse (UU), Prof.dr. J.M. Raaijmakers (NIOO-KNAW/UL), Prof.dr. C.S. Testerink (WUR)
• Toekenning: 20,3 miljoen euro
• Meer op de website van NWO: Meer dan honderd miljoen voor baanbrekend fundamenteel onderzoek