Deze week start HEATSTORE: een Europees onderzoeksproject van 16 miljoen euro om technologieën voor ondergrondse seizoensopslag van duurzame warmte marktrijp te maken. Eén van de Nederlandse 'showcases' van het project is bij het NIOO-KNAW in Wageningen.

In zes demonstratieprojecten in Nederland, België, Duitsland, Frankrijk en Zwitserland worden opslagtechnieken onderzocht om zomerwarmte op te slaan voor gebruik in de winter. In het project worden opslagtechnologieën gedemonstreerd in combinatie met diverse warmtebronnen: geothermische warmte, zonnewarmte en restwarmte uit bijvoorbeeld afvalverwerking.

HEATSTORE demonstreert en bestudeert niet alleen warmteopslag, maar streeft ook naar snelle overdracht van de technieken aan het bedrijfsleven. Vanuit Nederland doen naast het NIOO-KNAW ook ECN part of TNO, adviesbureau IF Technology, energiebedrijf ECW en wateronderzoeksinstituut KWR mee. ECN part of TNO coördineert bovendien het project van 23 partijen uit negen landen.

Op grote schaal

Door het intelligent combineren van warmtebronnen en opslagtechnologieën moet het in de toekomst mogelijk zijn om met de opgeslagen warmte een heel seizoen te overbruggen. Duurzame warmte wordt ondergronds opgeslagen om in de winter te leveren aan warmtenetten.

Warmte opslaan om later te  benutten bestaat al wel, maar nog niet op de schaal die nodig is om de energievoorziening te verduurzamen. Onderdeel van het project is een warmteopslag die 400 keer groter is dan de grootste batterij in Europa. Duizenden huishoudens zouden daarmee een jaar hun huizen kunnen verwarmen.

Grootschalige opslag in de ondergrond maakt het mogelijk om de hoeveelheid opgeslagen warmte  minstens 10 keer te vergroten, tegen lagere kosten en met minder impact op de bovengrondse ruimte.

Slimmere warmtenetten

De samenwerkende partijen willen de opslagtemperatuur verhogen: tussen 25 en 90 graden. Dit levert voordelen op bij koppelen van opslag in een warmtenet. De warmte wordt opgeslagen door gebruik te maken van waterhoudende lagen, boorputten en lege mijnen in de ondergrond.

Door vervolgens bronnen, gebruikers en opslag in een warmtenet slim op elkaar af te stemmen kunnen de kosten van het hele systeem sterk dalen; de ambitie is minimaal 20% reductie. De samenwerkende partijen stellen hierbij een duurzaam gebruik van de ondergrond voorop.

De combinatie van expertise van onderzoekinstituten en deelname van het bedrijfsleven is nodig om ondergrondse warmteopslag grootschalig mogelijk te maken. HEATSTORE streeft ernaar de technieken snel over te dragen aan het bedrijfsleven zodat dit snel met de resultaten aan de slag kan.

Het project is naast het verder brengen van technologie ook gericht op de maatschappelijke inbedding, onderzoeken van businessmodellen en wetgeving.