Overlast door giftige blauwalgen zou in de toekomst nog wel eens erger kunnen worden. In het tijdschrift Science Advances laten onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam samen met Dedmer van der Waal van het NIOO zien dat een veel voorkomende blauwalg zich uitzonderlijk goed kan aanpassen aan stijgende CO2-concentraties. De snelheid waarmee deze blauwalg CO2 opneemt wordt dan opeens veel groter: "een record!"

Nu al wordt de waterkwaliteit van veel meren en plassen iedere zomer bedreigd door blauwalgen. Blauwalgen zijn geen echte algen maar bacteriën. Ze vormen een gevaar omdat ze stoffen aanmaken die giftig kunnen zijn voor mens en dier. BIj mensen veroorzaken die stoffen misselijkheid en duizeligheid, en ze kunnen zelfs leiden tot leverschade.

Bij sterke blauwalgengroei hopen de gifstoffen in het water zich zodanig op dat zwemwateren gesloten moeten worden en de drinkwatervoorziening in gevaar kan komen. Blauwalgen zorgen dan ook wereldwijd voor problemen, bijvoorbeeld in het Eriemeer in de VS, het Taihu-meer in China, en ook iedere zomer in veel Nederlandse meren.

Bemesten

Blauwalgen hebben CO2 (koolstofdioxide) nodig om te groeien. Ze gebruiken het net als planten voor fotosynthese. De toename van CO2-concentraties in de lucht leidt ook tot meer CO2 in het water. "Eigenlijk zijn we wereldwijd het water aan het bemesten met CO2", zegt Jolanda Verspagen van de UvA daarover.

Een internationaal team met onderzoekers van de UvA, de East China Normal University in Shanghai, het NIOO en het Duitse Alfred Wegener Instituut, heeft nu gekeken wat er gebeurt als je één van de meest voorkomende giftige blauwalgen, Microcystis, kweekt bij lage en bij hoge CO2-concentraties.

"De studie laat zien dat blauwalgen hun fotosynthese sterk verhogen bij meer CO2", zegt Dedmer van de Waal van het NIOO. "Daardoor hebben ze mogelijk een voordeel in de toekomst met hoge CO2 concentraties in de atmosfeer."

Record

Eén van de andere onderzoekers, PhD-student Jason Ji (UvA), legt uit dat bij het meten met een speciaal meetapparaat de opnamesnelheid "tot een factor 5 hoger" bleek te liggen. "Dat is een record! Andere, niet-giftige soorten zoals groenalgen en kiezelwieren passen zich veel minder goed aan en groeien soms zelfs slechter."

Het is een record met mogelijk verstrekkende gevolgen voor de toekomstige waterkwaliteit: modelvoorspellingen van het onderzoeksteam laten zien dat blauwalgengroei met name in voedselrijke meren nog verder kan toenemen bij stijgende CO2-concentraties.

De onderzoekers waarschuwen dan ook dat als de CO2-concentraties in de lucht hoger blijven worden, de problemen met blauwalgen in de komende decennia wereldwijd alleen nog maar zullen verergeren.
 

Foto bovenaan: blauwalg in Holyrood Park in Edinburgh (Wikimedia Commons)

Verder lezen

Probleemalgen meer geplaagd door parasieten bij klimaatverandering

20-04-2018

MANTEL: waterkwaliteit na extreem weer

24-02-2017