Ook burgerwetenschap luistert nauw

Al een tijdje in opkomst: 'leken' die in hun vrije tijd aan wetenschap doen. Ook handig voor professionele onderzoekers, schrijft het NRC deze week. Iedereen wetenschapper dan maar?

Bij het NIOO hebben we volop ervaring met burgerwetenschappers. Een van onze eerste 'Citizen Science' projecten, samen met het CITO, dateert al van begin deze eeuw, toen de term nog niet eens naar Nederland was overgewaaid.

Vijf jaar lang hielden scholieren toen voor ons het wel en wee bij van meerkoeten: hun aantallen, voedselzoek- en groepsgedrag. En ook toen al leek internet een ideaal medium om te communiceren.

Iedereen wetenschapper?

Tegenwoordig is amateurwetenschap helemaal hot, volgens het NRC. Afgelopen zomer werd door het tijdschrift EOS Wetenschap zelfs de website iedereenwetenschapper.nl gelanceerd. De projecten daarop variëren van zonnevlekken zoeken tot het stadsklimaat van Amersfoort meten.

En de 'professionele' onderzoekers helpen aan deze trend maar wat graag mee. Geïnteresseerde leken kunnen immers "veel gratis werk verzetten voor wetenschappers die vaak geldgebrek hebben", schrijft het NRC.

Met hun inzet en onstuitbare enthousiasme dragen ze bovendien bij aan de verspreiding van de wetenschappelijke boodschap: twee vliegen in één klap.

Zoeken in de achtertuin

Ook bij het NIOO is het niet bij een paar ervaringen gebleven: integendeel. In het NRC-artikel komen twee recente 'amateurprojecten' aan bod waarbij NIOO-onderzoekers nauw betrokken zijn: NETLAKE Citizen Science en Bodemdierendag.

Bij Bodemdierendag ging het er vorig jaar om mensen in hun eigen achtertuin te laten zoeken naar "de bodemschatjes onder onze voeten." Een wetenschappelijke publicatie was daarbij niet direct het doel.

Daarvoor zou ook "meer specifieke data" nodig zijn, zegt Wim van der Putten, hoofd Terrestrische Ecologie van het NIOO, in het NRC. Bij de tweede editie van het project, komende oktober, zal daarin alsnog worden voorzien.

Theezakjes en panty's

Het project waarbij NIOO onderzoekers Laura Seelen en Lisette de Senerpont Domis (AKWA) betrokken zijn, NETLAKE, kijkt naar de gezondheid van meren en plassen en gebruikt daarvoor o.a. theezakjes en zwarte panty's. Maar dat wil niet zeggen dat het geen serieuze wetenschap is.

De Europese richtlijnen waaraan NETLAKE moet voldoen zijn zeer precies, en van de theezakjes waarmee de ontbinding van plantmateriaal wordt gemeten zijn zelfs het merk (Lipton) en de smaak (groene thee en rooibos) strak vastgelegd.

Nadeel is dan ook wel dat bij 'wetenschappelijk verantwoorde' Citizen Science projecten zoals dit een hoop geregel komt kijken.

Geen makkelijke oplossing

Een snelle en makkelijke manier om anderen het werk voor je te laten doen is het inschakelen van burgerwetenschappers dus zeer zeker niet.

Het luistert eigenlijk net zo nauw als 'professionele' wetenschap...

• Citizen Science projecten bij het NIOO: een overzicht
• NRC: 'Amateurs duiken nu ook in de wetenschap'