Leren van de natuur: poep is goud!

Voor het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO-KNAW) is leren van de natuur bijzonder belangrijk. Zo leren de onderzoekers veel van algen en bacteriën, die in het duurzame gebouw van het NIOO helpen het afvalwater te verwerken. Deze kennis kan weer grondstoffen opleveren voor de landbouw. Klinkt dit ongelooflijk? Lees dan verder!

Het lijkt allemaal zo logisch: we gaan naar de WC, doen ons ding, trekken door en vergeten meteen wat er vervolgens gebeurt. Maar het blijkt dat ons huidige systeem van riolering en waterzuivering een stuk beter kan. Bij het NIOO kijken we heel anders tegen 'toiletafval' aan. Er loopt daarom een groot experiment op het terrein van het instituut. En de demo-versie reist geregeld naar festivals.

Zwart water

De eerste winst in het nieuwe toiletsysteem is dat er minder water gebruikt wordt. En het is grondwater, geen drinkwater. De speciale vacuümtoiletten spoelen met slechts één liter door in plaats van zes tot tien. Het ‘zwarte water’ zoals het na het doortrekken heet, heeft dus een hogere concentratie van ontlasting. Dat zwarte water – eigenlijk een combinatie van geel en bruin water, om begrijpelijke redenen – wordt vergist in een tank met bacteriën. Die bacteriën groeien op de ontlasting, en produceren daarbij methaan (biogas) dat gebruikt kan worden voor verwarming.

Wat er overblijft na die vergisting is al schoner, maar niet schoon genoeg. Er zitten namelijk nog stoffen in die heel waardevol zijn, zoals fosfaat en stikstof. Het 'goud' dus! Fosfaat is belangrijk in kunstmest, maar de natuurlijke voorraden daarvan zijn eindig. Alles wat we uit onze eigen poep en plas kunnen recyclen is dus erg mooi meegenomen. Bij het NIOO gebruiken we hier algen voor. Die groeien op de voedingsstoffen in het afvalwater, en hebben daar alleen licht en CO2 bij nodig. De algen, met daarin de nuttige stoffen, zijn te oogsten en kunnen bijvoorbeeld als mest gebruikt worden. Op termijn zijn ze wellicht als bioplastic of biodiesel in te zetten.

Riet

Als laatste stap zuivert een natuurlijk filter van rietplanten en zand het laatste beetje 'vervuiling' uit het water. Als het experiment straks klaar en goedgekeurd is, kan het water daarna het oppervlaktewater in. Het zakt deels de grond in, wordt grondwater, en zal uiteindelijk bij het NIOO weer opgepompt worden om de WC’s door te spoelen. Zo worden het water en de nuttige voedingsstoffen hergebruikt, en kost het geheel vrijwel alleen lichtenergie voor de algen. Poep is dus echt goud waard!

• Wil je weten hoe het precies werkt? Download dan de Ecofactsheet (.pdf) of kijk verder bij Poep is goud: de overzichtspagina
• Meer over hoofdonderzoeker Tania Fernandes