Internationaal jaar van de bodem: wat hebben we bereikt?
Het is alweer voorbij, het Internationale Bodemjaar van de Verenigde Naties. Één ding staat vast: de bodem is voor veel mensen niet langer meer een grote onbekende.
Met het congres TerrAgenda in Utrecht werd op 11 december het bodemjaar in Nederland officieel afgesloten.
De organisatoren keken terug op een lange lijst succesvolle bodemactiviteiten: van een Nationale Modderdag tot het Noord-Nederlandse Aardappelfeest 'Ik ben een Aardappel', en van de Maand van de Rotterdamse Onderwereld tot de mede door het NIOO georganiseerde Bodemdierendag.
Media
Zeker voor die laatste activiteit was de media-aandacht enorm: o.a. het NOS-journaal, De Telegraaf en het radioprogramma Vroege Vogels besteedden er volop aandacht aan. Dat pissebedden de meest voorkomende bodemdieren zijn in Nederlandse tuinen, stond op Nu.nl zelfs in de top drie van meest gedeelde berichten.
Terugkijkend in de laatste aflevering van het jaar van Vroege Vogels, zei Wim van der Putten - hoofd Terrestrische Ecologie van het NIOO - dat "vooral wij als mensen erg veel baat hebben" bij meer aandacht en begrip voor de bodem. "Alles wat we eten, drinken en ademen gaat voortdurend door die bodem heen, maar wij gooien er tegels en asfalt en huizen op." Nederland lijkt volgens van der Putten wel "één grote bouwput", en dat gaat ten koste van de bodemdiversiteit. "Daarmee doen we onszelf tekort."
Internationaal werd er ondertussen volop geblogd en kwam de Food & Agriculture Organization van de VN met een serie Infographics over het belang van de bodem en de dreiging van klimaatverandering. Een verzameling artikelen en berichten waarin de bodem en het bodemjaar worden belicht, vind je op de website van Nature.
Vooruit kijken
Maar belangrijker dan de vele terugblikken is het natuurlijk om vooruit te kijken: hoe kunnen we ervoor zorgen dat de bodem gezond blijft of gezonder wordt?
Zo is er bijvoorbeeld de tijdens de klimaattop in Parijs gelanceerde '4/1000 Initiative', waarmee de initiatiefnemers willen aantonen dat zelfs een kleine toename van de voorraad organische koolstof in de bodem - zeg met 4/1000 per jaar - al een verschil kan maken bij het beheersen van temperatuursverhoging. Op de website van het 4/1000 Initiative vind je meer informatie en ook de mogelijkheid om zelf mee te doen.
In Parijs is ook het Soil Manifesto aangeboden, waarin wereldleiders worden opgeroepen zich in te zetten voor het "beschermen, behouden, voeden, eren, koesteren verdedigen en bovenal herstellen" van de bodem. En de FAO heeft begin december een bijeenkomst gehouden om te zien hoe de erfenis van het bodemjaar "vertaald kan worden in tastbare actie". Op de bijeenkomst is een overzicht van de status van de bodem als hulpbron (.pdf) gepresenteerd.
Atlas
Ondertussen is Wim van der Putten druk aan het werk geweest aan een nieuwe atlas die de wereldwijde diversiteit van de bodem in kaart brengt. De atlas moet begin 2016 verschijnen.
Eigenlijk is het net als in de bodem zelf: de kringloop gaat altijd door, aan de activiteit komt nooit een einde. Of zoals de FAO-blog schrijft: het slot van het Bodemjaar is eigenlijk nog maar het begin.
