Vandaag in Trouw, op nu.nl en in veel andere media: een oproep van negentig hoogleraren aan de Tweede Kamer. Die moet zorgen dat Nederland geen Europese hekkensluiter meer is op het gebied van de nieuwe, groene economie maar "koploper". Ook NIOO'ers Louise Vet, Marcel Visser en Wolf Mooij ondertekenden de brief.

"Van alle Europese landen staat Nederland momenteel het verst van zijn duurzame energie doelstelling af", waarschuwen de negentig hoogleraren in hun in Trouw gepubliceerde oproep. "Dit moet snel veranderen."

Nederland loopt volgens de brief het gevaar de boot te missen, nu "de wereld" dankzij het Klimaatakkoord van Parijs en de Duurzame Ontwikkelingsdoelstellingen van de VN heeft "gekozen voor duurzame energie, ingebed in een schone en inclusieve economie."

200 miljard investeren

Maar het is niet te laat: met een investering van 200 miljard euro kan de komende decennia "een nieuwe, slimme infrastructuur" worden gebouwd. Geïnvesteerd moet niet alleen worden in 'hardware' maar vooral in 'software', volgens de schrijvers: "in mensen, met name in kennis, arbeid, scholing en nieuwe manieren van organiseren."

Daarnaast moeten er stevige maatregelen worden genomen om een einde te maken aan de huidige situatie. Alle vijf de overgebleven kolencentrales over uiterlijk drie jaar dicht, bijvoorbeeld. Een heffing op CO2. Een kilometerheffing. En een nieuw ministerie voor Energie en Klimaat.

Meer urgentie

Negentig ondertekenaars is een 'recordaantal', volgens initiatiefnemer Jan Rotmans. Aan een eerdere oproep om alle kolencentrales te sluiten deden twee jaar geleden zestig hoogleraren mee. Vergeleken met toen krijgt het schrijven van de negentig hoogleraren ook opvallend veel aandacht in de media.

De formatiebesprekingen - waaraan D66 en GroenLinks meedoen, partijen met een uitgesproken duurzame agenda - zorgen voor extra urgentie. De wereldwijde 'March for Science' van zaterdag - een tegenbeweging tegen de klimaatscepsis en het wantrouwen in de wetenschap van o.a. de nieuwe Amerikaanse regering - eveneens.

Blijf bij je leest?

Maar kritiek op de open brief is er ook. Bij BNR Nieuwsradio verwijt Remco de Boer de hoogleraren dat ze hun titel inzetten om campagne te voeren voor "allerlei leuke ideeën" die niets te maken hebben met hun vakgebied. Dat is "niet kies", vindt De Boer.

Louise Vet, Wolf Mooij en Marcel Visser zijn naast hun positie als hoogleraar bij o.a. Wageningen UR ook onderzoeker en/of hoofd bij het NIOO, waar ze zich bezighouden met onderwerpen als klimaatverandering en duurzame energie. Het verwijt dat het niet hun vakgebied is, klopt volgens NIOO-directeur Vet dan ook maar zeer ten dele.

Systeemverandering

Juist economen - die wellicht meer verstand zouden hebben van de voors en tegens van fiscale heffingen - zijn volgens haar in veel gevallen nog sterk in de "oude economie" verankerd. Afgezien daarvan staan er op de lijst wel degelijk zwaargewichten uit uiteenlopende disciplines, waaronder ook macro-economie en energie.

En dat er niet alleen mensen bij de brief betrokken zijn die binnen hun eigen vakgebied blijven, is juist een groot voordeel, concludeert Vet. "Wat nodig is, is een systeemverandering. Dat lukt alleen als je het integraal aanpakt. Daarvoor is het dus belangrijk dat alle disciplines meedoen."