Dedmer van de Waal wint prijs voor begrijpen van giftige algen

Wateronderzoeker Dedmer van de Waal van het NIOO krijgt de internationale 2020 Yentsch-Schindler Early Career Award. Deze eer valt hem te beurt voor zijn fundamentele onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering voor giftige algenbloeien in zoet- en zeewater. Maar ook voor het 'vertalen' van deze complexe wetenschappelijke resultaten naar begrijpelijke taal voor een breed publiek.

De Yentsch-Schindler Early Career Award eert een jonge onderzoeker voor zijn of haar belangrijke en gebalanceerde bijdrage aan het vakgebied via onderzoek, educatie en de maatschappij. De prijs komt van de in de Verenigde Staten gevestigde maar internationaal opererende Association for the Sciences of Limnology and Oceanography (ASLO). ASLO heeft ongeveer 4000 leden verspreid over bijna 60 landen en dat maakt het de grootste wetenschappelijke vereniging van wateronderzoekers wereldwijd.

Giftige algen & verhoudingen

Volgens ASLO is Van de Waals onderzoek noodzakelijk "om te achterhalen welke invloeden uit de omgeving de dynamiek en gifproductie van schadelijke algenbloeien sturen in waterecosystemen." Zo'n algenbloei staat onder onderzoekers bekend als harmful algal bloom of HAB.

De vereniging prijst hem ook voor zijn werk aan 'ecologische stoichiometrie': de wetenschap van de verhoudingen van elementen zoals koolstof, stikstof en fosfor in de natuur. Van de Waal (37) werkt hieraan als senior onderzoeker en Afdelingshoofd Aquatische Ecologie ad interim bij het NIOO. "Door het combineren van waarnemingen in het veld met labonderzoek heeft Van de Waal laten zien hoe stoichiometrie - vooral via stikstof - de vorming van algenbloeien en gifproductie beinvloedt bij allerlei algensoorten."

Zijn werk "maakt ook de impact van global change en stijgende CO₂-concentraties duidelijk. En hoe interacties van schadelijke algen met ziekteverwekkers zoals parasitaire schimmels en virussen uitpakken voor de hele gemeenschap."

Wetenschapscommunicatie

Meer dan 50 artikelen in wetenschappelijke, peer-reviewed tijdschriften met meer dan 1000 citaties. Dat is meer dan verdienstelijk voor een wetenschapper, "outstanding" zoals ASLO het noemt. Hij heeft ook een indrukwekkende lijst PhD-studenten en postdocs begeleid. Maar daarnaast benadrukt de organisatie het belang van Van de Waals outreach: zijn communicatie met het brede publiek.

"Van de Waal is actief in de wetenschapscommunicatie, met kinderen tot aan beleidsmakers. En als voorzitter van het Platform Blauwalgen brengt Van de Waal wetenschappers en watermanagers bij elkaar om schadelijke algenbloeien beter te voorspellen, monitoren en aan te pakken in Nederland."

"Als je dit alles bij elkaar neemt," zegt ASLO-president Mike Pace, "dan belichaamt Van de Waal de geest van de Yentsch-Schindler Award: een robuust onderzoeksprogramma, grote inzet voor wetenschapscommunicatie en dienstverlening aan de wetenschappelijke gemeenschap. We zijn verheugd dat we deze prijs kunnen uitreiken aan Dedmer."

Dedmer van de Waal krijgt de prijs echt in handen tijdens de ASLO-SFS Meeting in Madison, Wisconsin. Nog even geduld tot juni 2020 dus.

• Dedmer van de Waals Personal Page
• Steeds meer dino's in de toekomst? Grotere kans op giftige algenbloei verwacht: "In de toekomst treffen we door klimaatverandering mogelijk vaker giftige algen zoals dinoflagellaten in onze kustwateren aan."
• Stoichiometrie in de ecologie: 'basisrecept van alles': "Iedereen die wel eens te veel suiker in de koffie heeft gedaan, weet hoe belangrijk verhoudingen zijn. Dat geldt ook in de ecologie."
• Voedselkwaliteit van algen en waterplanten verandert door klimaatverandering: "Klimaatverandering heeft vele gezichten, ook minder zichtbare. Zo verandert onder water de rol van algen en waterplanten bij het bewaren van de belangrijke ‘koolstofbalans’."
• Een verhouding met elementen: ook iets voor jou? Ecologische stoichiometrie inzichtelijk gemaakt: "Al het leven op aarde is opgebouwd uit dezelfde set van onmisbare elementen. Elementen zoals koolstof, stikstof en fosfor vind je dus echt overal!"

• Meer informatie over ASLO en de geschiedenis van de Yentsch-Schindler Award