De koolmeescam van Beleef de Lente staat weer op zwart: de nestkast is leeg, het broedseizoen voorbij. Bloggers Peter de Vries, Lies Zandberg en Lysanne Snijders kijken terug op een spannende tijd.

"Vroeger liep het seizoen voor de onderzoekers van de koolmees veel langer door, soms wel tot in juli", schrijft Peter de Vries in zijn laatste blog op de website van het populaire webcamproject van Vogelbescherming Nederland.

Tegenwoordig beginnen de mezen eerder met broeden en zijn er bijna geen tweede legsels meer. Het veldwerk houdt daarom eerder op. "Vaak al begin juni".

Lastige timing

Dat eerdere broeden heeft te maken met de veranderende temperaturen, waardoor de rupsen waarmee de koolmezen hun jongen voeden vroeger uit het ei komen en de mezen zich moeten aanpassen om de 'rupsenpiek' niet te missen.

Maar dit jaar kwam het rupsenaanbod juist traag en laat op gang, door een combinatie van kou en droogte. Van de koolmezen werd daardoor "het uiterste gevraagd inzake hun timing", schrijft De Vries.

Toch was het voor Beleef de Lente geen slecht jaar: "de koolmezen deden wat van hem en haar verwacht werd en de techniek liet ons niet in de steek. Het was een fijn seizoen."

Hoogte- en dieptepunten

Het belangrijkste is in elk geval dat het seizoen vijf levendige jonge koolmezen heeft opgeleverd, die geheel volgens plan het avontuur tegemoet zijn gevlogen.

De nestkast van Beleef de Lente - locatie: een erf in Brabant - werd op 31 maart door een mezenstelletje in gebruik genomen. Na een paar dagen nestmateriaal verzamelen en bouwen, was op 6 april het eerste ei te zien. Op 23 april was het aantal zichtbare eieren opgelopen tot zes, en op 27 april werden de kuikens geboren.

De ouders begonnen vervolgens onvermoeibaar met rupsen zoeken en hun acht jongen voeren. Acht? Ja, maar niet lang, want twee rolden er uit het nest. Op 30 april kwam er alsnog eentje bij, maar op 5 mei eiste het gebrek aan voedsel uiteindelijk zijn tol: "min twee". Dus: 8-2+1-2=5.

Andere prooien

Wat je ook goed kon zien op de koolmeescam, was dat de koolmeesouders het rupsentekort compenseerden met andere prooien. "De vraag om voedsel is groter dan de behoefte om kieskeurig te zijn", constateerde blogger Lies Zandberg op 7 mei.

Buiten de Beleef de Lente nestkast speelde dit probleem eveneens: de koolmezen moesten op de grond op zoek naar alternatief voer. "Hierdoor werden opvallend veel vogels met teken gezien", schreef Peter de Vries.

Nog een interessant detail van buiten de Beleef de Lente nestkast: het aantal koolmezen dat aan een tweede broedsel begon was dit jaar relatief hoog. "Dat is in eerdere jaren wel eens anders geweest."

Kwebbelkonten

Een tweede legsel kwam er niet in de Beleef de Lente nestkast. Maar de overlevende koolmeeskuikens ging het, nu ze het voedsel niet meer met hun achten hoefden te delen, voor de wind.

"Wat zijn ze toch leuk", schreef blogger Lysanne Snijders op 11 mei. "Als de ouders net zijn langsgeweest zitten ze daar als kleine kwebbelkonten." Onrustige kwebbelkonten, die het steeds moeilijker vonden om in de kom te blijven zitten en die ondertussen al druk hun vleugelspieren aan het trainen waren.

Vijf dagen later waren ze alle vijf uitgevlogen. "Voor het laatste jong duurde het allemaal wat langer", schreef Lies Zandberg. "Hij had mogelijk een zwak pootje. Erg mooi om te zien hoe zijn ouders hem met eten kwamen verleiden om uit te vliegen".

Leeg nest

Voor de koolmeesbloggers was dat eigenlijk het einde, al duurde het nog tot begin juni voordat de lampen in de nestkast uit gingen en de camera op zwart.

"Nu rest ons niets anders dan een leeg nest syndroom..."

 

  • Foto: Lysanne Snijders