Ook dat is het NIOO: een levend groen lint rondom ons duurzame gebouw, waarin vogels, kleine zoogdieren en insecten zich thuis voelen. Afgelopen weekend trotseerde een groep vrijwilligers de sneeuw om heggen te vlechten van 'ecologische prikkeldraad'.

In 2011 zijn rondom het NIOO-terrein karakteristieke wallen geplaatst, met daarop diverse inheemse soorten zoals meidoorn, hazelaar en sleedoorn.

Ruim zes jaar later was het tijd voor de volgende stap: het vlechten daarvan volgens een traditie die in Nederland al zeker teruggaat tot de 16e eeuw.

Enthousiastelingen

Heggenvlechten is een "bezielende bezigheid", volgens de stichting Heg & Landschap, die "een bijzonder soort voldoening en fierheid" oplevert.

Aanvankelijk waren gevlochten heggen vooral bedoeld om akkers te beschermen tegen wild. Later in de geschiedenis kwam daar o.a. het binnenhouden van vee bij. 

Een eeuw geleden leek het heggenvlechten "bijna geruisloos" van het toneel te verdwijnen. Maar nu houdt een steeds groter wordende groep enthousiastelingen de traditie weer in ere, en worden er zelfs wedstrijden gehouden.

Ook de vrijwilligers die op het NIOO-terrein ruim honderd meter heg onder handen namen, werden daarin begeleid door ervaren beoefenaars van het ambacht onder leiding van landbouwkundige Lex Roeleveld. 

'Harder, harder'

De vrijwilligers leerden o.a. omgaan met een 'hiep': een speciaal heggenvlechtersmes met een haakbek. Daarbij werd er gewerkt in tweetallen.

"Wij kregen uitgebreide instructie van Francis van der Linden, een Veenendaalse heggenvlechter", vertelt Marianne van der Heijden. "Hij toonde de hoek waarin we de hiep moeten aanslaan tegen de stam en riep alsmaar ‘harder, harder’."

Het was de bedoeling de takken zo laag mogelijk te buigen, om de heg vanaf de grond ondoorgankelijk te maken. Daardoor wordt het ook een prettige omgeving voor kleine dieren.

En door de neergelegde takken in een A-vorm te bouwen - smal van boven, breed naar beneden - kan het licht optimaal op de onderste takken vallen.

Handleiding

Schonen, hakken, buigen, vlechten: "iedereen heeft wel wat schrammen opgelopen van de doorns van de rozen en de mei-  en sleedoorns", zegt Marianne van der Heijden. Maar verder was de "heggenvlechtdag" een groot succes.

Zelf ook enthousiast over heggenvlechten? Stichting Heg en Landschap biedt sinds kort een uitgebreide handleiding aan, die ook ingaat op de lange geschiedenis van de traditie in Nederland en daarbuiten.

Inspiratie voor dat initiatief is o.a. de rol die gevlochten heggen kunnen spelen bij de natuurlijke landbouw. "Wij zien hier een geweldige nieuwe functie voor de heg: ondersteuning van een duurzame landbouwmethode."

Op naar de toekomst dus, want "met heggen valt een wereld te winnen". En dat zien we nu dus al bij het NIOO...