De lente begint steeds vroeger in Nederland. Dit zorgt voor relatieproblemen bij de koolmees. Niet tussen de koolmeesman en koolmeesvrouw, maar in de driehoeksverhouding tussen de zomereik, de wintervlinder en de koolmees.

Nu het vroeger warm wordt in het voorjaar lopen de eiken eerder uit. De jonge, sappige eikenblaadjes zijn het lievelingseten van de rupsen van de wintervlinder. De rupsen reageren ook op het warme weer en komen eerder uit om genoeg eikenblaadjes te eten te hebben. De koolmees heeft deze rupsen hard nodig om hun jongen mee te voeren tijdens de groeispurt. Maar omdat de rupsen een stuk eerder uitkomen door het warmere weer, mist de koolmees net de ‘rupsenpiek’ – de periode van ongeveer 10 dagen waarin er erg veel dikke rupsen te vinden zijn, net voordat ze zich gaan verpoppen in de grond.

De koolmees begint wel iets vroeger met het leggen van eieren, maar de jongen komen in sommige jaren tóch te laat uit voor de rupsenpiek. De ouders vinden dan te weinig voedsel om de jongen goed groot te brengen. Zo zien we dat minder jonge mezen het overleven.

 

Het Nederlands Instituut voor Ecologie (NIOO) doet al 60 jaar lang onderzoek naar de koolmees. Deze lange reeks gegevens is erg waardevol om te kunnen kijken naar de gevolgen van grootschalige processen. Dit voorbeeld was wereldwijd één van de eerste bewezen problemen in de voedselketen door klimaatverandering.

Meer weten? Zoek de 9 andere nestkasten met QR-codes in dit bos! Of mail naar communicatie@nioo.knaw.nl.

Thuis verder lezen? Ga dan naar deze pagina voor de andere nestkastverhalen.

Dit bos wordt beheerd door Staatsbosbeheer.